Actueel / Zorg
Versterken netwerkzorg noodzakelijk voor betere en betaalbare ouderenzorg
Het versterken van netwerkzorg is noodzakelijk om ouderen de beste zorg te bieden, om zorg betaalbaar te houden en om regionalisering van zorg verder te brengen, zodat de juiste zorg op de juiste plaats kan worden geleverd. In dit artikel, dat ook verscheen op Zorgvisie.nl, vertellen Petra van Zeeland en Damien Folkerts waarom én hoe je vandaag nog met netwerkzorg moet starten.
Ouderenzorg hoog op de agenda
Het verbeteren van de ouderenzorg is hot. Het manifest ‘Scherp op ouderenzorg’ van Hugo Borst en Carin Gaemers en het initiatief ‘radicale vernieuwing’ van een 25-tal ouderenzorginstellingen zijn slechts twee van de vele voorbeelden die we kunnen noemen.
Diverse ontwikkelingen zullen sterk van invloed zijn op ‘de ouderenzorg van Morgen’. Zoals de vergrijzing, technologische ontwikkeling, monitoring op afstand, zorg thuis en persoonlijk gezondheidsomgeving. Waar we echter nog weinig over horen is het vervagen van scheidslijnen tussen cure en care: ofwel versterking van netwerkzorg.
Schotten in huidige ouderenzorg
In de huidige ouderenzorg zien we sterke schotten, zowel tussen organisaties als tussen de verschillende domeinen: cure, care en welzijn. Deze schotten belemmeren het leveren van de beste zorg en ouderen krijgen te maken met veel spelers, loketten en beperkte integraliteit in zorg. Dit leidt tot verstopping van de acute lijn in het ziekenhuis, waardoor de Spoedeisende Hulp overvol raakt en de instroom in kortdurend eerstelijnsverblijf (ELV) toeneemt.
De huidige wijze van financiering houdt het huidige ‘systeem’ in stand. Daarnaast heeft elke speler in het netwerk een eigen belang. Spelers in de bestaande netwerken zijn daardoor niet altijd gericht op samenwerking en het cliëntbelang. Dit leidt tot suboptimalisatie.
Samenwerking welzijn, care en cure
Wij ontkomen er niet aan: intensieve samenwerking wordt de norm. Plannen voor de wijkzorg van Hugo de Jonge wijzen daar ook op. Voor de juiste zorg op de juiste plek, is sterke regionalisering van de zorg noodzakelijk. Het is mooi om te zien dat deze beweging is ingezet. Het gaat om intensieve samenwerking tussen welzijn, care en cure waarbij – veel meer dan nu – preventie, positieve gezondheid, en de ouderen met hun mantelzorgers centraal zullen staan.
In een zorgnetwerk wordt de zorg gezamenlijk op regionaal niveau verleend. Hierbij zijn de partners samen ‘de baas’ en verantwoordelijk voor de kwaliteit en kosten. Het meten van de uitkomsten is een vaste standaard, zodat gerichte verbeteringen mogelijk zijn.
Impact van netwerkzorg
Netwerkzorg organiseren biedt meer voordelen dan alleen efficiënter georganiseerde zorg:
- De ouderen worden er beter van. Zij ontvangen de juiste zorg op de juiste plek. Naadloos en zonder oponthoud.
- In combinatie met het gebruik van een Persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO), biedt netwerkzorg kansen om makkelijker gegevens uit te wisselen en de oudere of zijn/haar mantelzorger zelf regie te laten nemen.
- Zorg, diagnostiek en monitoring op afstand, leidt ertoe dat cliënten en patiënten sneller en in de thuissituatie geholpen kunnen worden.
Netwerkzorg is niet gemakkelijk
Er zijn behoorlijke uitdagingen bij het inrichten van netwerkzorg. Organisaties moeten rekening houden met de volgende barrières:
- Het kost veel tijd. Om netwerkzorg te laten slagen, is veel dialoog nodig om verbindingen te leggen, vertrouwen te creëren en elkaar te begrijpen.
- Belangen in netwerken botsen. Dat is normaal en het hoort bij het proces. Kijk waar je elkaar wel kan vinden in het overstijgende belang. Dit zal vrijwel altijd het belang van de oudere zijn;
- De huidige financiering is gebaseerd op verrichtingen in plaats van uitkomsten. Daardoor is de implementatie of opschaling na een pilot of proeftuin lastig.
Tips om vandaag te starten
Het is belangrijk om nu al aan de slag te gaan met netwerkzorg. Hier zijn 5 tips voor een goede start:
- Zet de professionals in de lead bij het inrichten van netwerkzorg, samen met een afvaardiging van ouderen;
- Breng de ‘patiëntreis’ of ‘cliëntreis’ in kaart om de ouderen in alle ontwikkelingen centraal te stellen;
- Werk vanuit een Agile-aanpak: experimenteer, doe, pas aan en leer continu;
- Bepaal de doelstellingen vanuit de Triple Aim-benadering: de ervaren kwaliteit van zorg, de gezondheid van de populatie en de kosten per hoofd van de bevolking;
- Zorg voor uitkomsten die gericht op ‘patient outcome’-doelen en gevalideerd zijn.
Tot slot: droom groot, maar begin klein. Dus heb lef en ga aan de slag!