“Eerst digitaliseren, dan robotiseren”

Hoe ziet de ouderenzorg er over vijf tot tien jaar uit? Wat zijn belangrijke uitdagingen en wat doet de ouderenzorg nu om toegevoegde waarde in de maatschappij te behouden? Morgens-consultants Marloes Bijl en Lianka Bruijnen spraken hierover met Yoanette den Boer, Manager Informatisering & Automatisering bij Amstelring.

In Amsterdam en de regio Amstelland De Meerlanden bevinden zich de verzorgingshuizen, verpleeghuizen, groepswoningen en wijkverpleging van Amstelring. Mensen die lijden aan dementie of chronische ziekten of zich in hun laatste levensfase bevinden, kunnen hier terecht.

Hoe ziet de ouderenzorg van Morgen eruit?

“Over 5 tot 10 jaar verwacht ik dat de zorg aan ouderen veelal thuis plaatsvindt en minder in instellingen zoals wij die nu kennen”, vertelt Yoanette den Boer. “De instellingen van Amstelring kunnen zich dan vooral richten op bijvoorbeeld zwaardere psychogeriatrie waar ook eenzaamheid speelt.

Bovendien verwacht ik dat ieder huis zich slechts richt op één doelgroep, zodat er volledig gespecialiseerd kan worden. Somatische problematiek zal voornamelijk bij mensen thuis worden aangeboden. Hiervoor zullen, naast medewerkers, ook robots ingezet worden.”

Digitaliseren

“Techniek en vooral digitalisering zullen de komende jaren een enorme vlucht nemen”, licht Yoanette toe. “De eerste stap is om de verzorgenden en verpleegkundigen mee te nemen in de digitalisering. Daarna volgen ook de ouderen.”

Yoanette vervolgt: “Een mooie stap zou zijn dat we niet meer werken met geschreven tekst, maar dat alles ook kan worden ingesproken. Dit kan nu ook al via Google of Siri. Om efficiënt en effectief te blijven, is het belangrijk dat technologie gekoppeld wordt aan het elektronisch cliënten dossier (ECD). Geen gescheiden werelden dus.”

“Robots zullen niet als vervanger maar als ondersteuning worden ingezet.”

Robotisering

“Na digitalisering kunnen we pas kijken naar robotisering. Daarbij zullen robots niet als vervanger maar als ondersteuning ingezet worden. Nu wordt er in de wijkzorg al gebruikt gemaakt van sociale robots, zoals ‘tiny bots’ en ‘Ellis’.

Dit zijn voorbeelden van sociale zorgrobots die mensen met geheugenproblemen helpen om dagelijkse structuur te behouden. Til robots gaan medewerkers in de nabije toekomst helpen bij de dagelijkse zorg, zoals het tillen en omdraaien van cliënten.”

Preventieve zorg

“Door de ontwikkeling van technologie en door bevindingen uit wetenschappelijke studies, zullen we beter in staan zijn om voorspellingen te doen over wanneer het wel of niet goed zal gaan met iemand. Hiermee zal de preventieve kant van zorg steeds belangrijker worden.”

Wat is er nodig om de ouderenzorg-organisatie van Morgen te worden?

Yoanette geeft aan dat er geld vrij gemaakt moet worden voor technologie en niet alleen voor handen aan het bed. Deze visie wordt ondersteund door de regering: recent werd bekend gemaakt dat het kabinet de komende jaren negentig miljoen in e-health toepassingen wil investeren. “Eveneens is het belangrijk om een visie te hebben op de toepassing van technologie”, benadrukt Yoanette.

Medewerkers aantrekken en vasthouden

“De vraag voor de komende jaren zal zijn hoe je medewerkers aantrekt en hoe je ze vasthoudt”, vertelt Yoanette. “Door het tekort aan medewerkers zullen we dit slimmer moeten gaan doen. Uren kunnen bijvoorbeeld slimmer worden ingezet door flexibel werken en zelfsturing. De sleutel is om alleen uren te maken áls het nodig is en wáár het nodig is.”

“Uitzendkrachten spelen een grote rol in onze branche”, gaat Yoanette verder. “Dit zal aanhouden. Het is dus onze taak om de komende jaren een goede relatie met deze flexibele schil op te bouwen en deze door middel van technologie en digitalisering te faciliteren waar mogelijk.”

Wat zijn de grootste uitdagingen op de weg naar Morgen?

“De grootste uitdaging om te komen tot de ouderenzorg van Morgen, is aandacht voor adaptie van technologie door de medewerkers. Hierbij gaat het niet alleen om de technologische of organisatorische implementatie, maar juist ook om de menselijke kant. We hebben niets aan mooie technologieën die vervolgens niet gebruikt worden.

We moeten dus zwaar inzetten op het veranderen van onze cultuur. Technologie is niet alleen iets voor jonge mensen, maar hoort bij onze samenleving én bij ons werk. Iedere medewerker zal dus steeds meer digitaal werken; het is onderdeel van je baan.”

“Technologie is niet alleen iets voor jonge mensen, maar hoort bij onze samenleving en bij ons werk.”

Vastgoed

“Ten aanzien van vastgoed is het belangrijk om een visie te vormen op kamers en gebouwen. Er zal meer zorg aan huis gegeven worden, waardoor de functie van gebouwen verandert. De trend van minder opnames en langer thuis blijven wonen, zal zich verder doorzetten. Daarnaast ligt er een taak om medewerkers beter te betrekken bij veranderingen en ontwikkelingen op het gebied van gebouwen en technologie.

Het advies dat ik daarom ook aan bestuurders mee wil geven op het moment dat de kans zich voordoet om een woon-zorgcomplex volledig nieuw op te zetten: richt het gebouw flexibel in, zodat het voor meerdere doelgroepen geschikt is. Niet alleen ‘de stenen’ maar ook als het gaat om technologische toepassingen.”