Weerstand bestaat niet!

Iedereen die zich bezighoudt met verandering zal het volgende scenario herkennen: Je ziet een knelpunt binnen je organisatie, je hebt goed nagedacht over een oplossing en hebt een waterdicht plan van aanpak opgesteld. Vervolgens ga je in gesprek met je team, maar nog voordat je goed in je verhaal zit krijg je al reacties die erop duiden dat je mensen geen brood zien in je plan. De eerste gedachte die door je hoofd gaat: “Wat een weerstand!”

Als veranderaar en als coach houd ik mij bezig met nieuwe dingen en nieuw gedrag. Ik vraag van mensen dat zij dingen anders gaan doen, met de insteek dat het beter wordt. In mijn werk wordt regelmatig gesproken over weerstand bij verandering, maar in mijn ogen bestaat weerstand helemaal niet. Ik zie weerstand als een uitingsvorm van betrokkenheid en ik zal je uitleggen waarom.

Wat is weerstand?

Laten we beginnen bij mijn definitie van weerstand. Ik zie weerstand als een natuurlijke reactie op verandering. Gewenning en voorspelbaarheid van de omgeving maken dat iemand zich comfortabel voelt. Een nieuwe situatie of nieuw gedrag brengt juist onzekerheid en onduidelijkheid met zich mee. Hierdoor houden we niet van veranderen, zeker niet van veranderingen die gaan over iets wat we belangrijk vinden. Het is dus niet gek dat mensen ‘weerstandig’ reageren, alleen al op de aankondiging van verandering.

Om als veranderaar dit gedrag af te doen als weerstand, lijkt mij te kort door de bocht en negatief benaderd. Vanuit deze invalshoek is weerstand slecht, lastig en moet het overwonnen worden.

Het kan ook anders….

Positieve benadering van weerstand

Veel mensen gebruiken het begrip weerstand als een containerbegrip voor alle reacties die niet volledig positief zijn ten opzichte van de verandering. Ik zie weerstand liever als een positief gegeven. Iemand die de verandering ter discussie stelt, is kennelijk iemand met een beeld over hoe het beter kan. Op zijn minst is hij of zij nog niet overtuigd van de toegevoegde waarde van de nieuwe situatie.

Zie weerstand dus als een vorm van betrokkenheid. Door weerstand positief te benaderen, heb je een sleutel in handen voor een succesvolle verandering. In plaats van het bestrijden van weerstand door middel van overtuiging, is het begrijpen en omarmen van weerstand veel effectiever om mensen in beweging te krijgen.

Luister naar bezwaren, wees nieuwsgierig, stel vragen en onderzoek de weerstand zodat je deze volledig begrijpt. Dit betekent overigens niet dat alle bezwaren terecht zijn en dat je overal een antwoord op moet hebben. Voer op deze manier dialoog met elkaar, en geef aan welke voordelen de verandering oplevert en welke nadelen er opgelost worden. Maar wees ook kritisch naar je eigen oplossing: heb je het zelf allemaal scherp op je netvlies? Zitten zaken werkelijk in elkaar zoals jij denkt? Hiermee is weerstand gelijk een toets voor je eigen veranderidee.

Weerstand overwinnen

Bedenk dat ieder gedrag een vorm van communicatie is. Probeer dus uit te vinden wat iemand eigenlijk tegen je wil zeggen. Dit betekent dat je nieuwsgierig en onderzoekend te werk gaat als reactie op weerstand. Voer de dialoog zodat je begrijpt waar de ander vandaan komt.

Alleen door ‘weerstandig gedrag’ te begrijpen, kun je het ten goede laten komen aan je veranderproces. Bedenk dat de mensen die je over hun weerstand heen helpt, daarna de beste ambassadeurs voor de verandering kunnen worden.