“Ziekenhuis van Morgen leeft niet bij artsen en verpleging”

“Ziekenhuis Isala in Zwolle wil 10 procent zorg bij patiënten thuis leveren: goedkoper en ‘mensen willen het graag”, De Stentor 15 februari 2019.

“Wennen aan het ziekenhuis zonder spoedeisende hulp. Ziekenhuizen in Drenthe en Groningen sluiten twee afdelingen voor spoedeisende hulp”, NRC 11 februari 2019.

“MC Slotervaart is failliet verklaard”, Parool 25 oktober 2018

En zo had ik nog vele koppen uit kranten van de afgelopen maanden kunnen overnemen, die laten zien hoezeer de ziekenhuiszorg verandert.

Ziekenhuiszorg verandert in hoog tempo

Technologische ontwikkeling maakt mogelijk dat ziekenhuizen patiënten ook thuis kunnen monitoren. Voor een deel van de chronische zorg (diabetes, COPD, hartfalen) is het nu al niet meer nodig om vaak naar een ziekenhuis te gaan. Google, Amazon, Philips investeren enorm in Artificial Intelligence (AI), big data en nemen al delen van zorg over.

En dan zien we ook nog zorgketens in elkaar schuiven, PGO-ontwikkelingen, veel meer aandacht voor preventie en ga zo maar door. Op termijn resulterend in minder en in kleinere ziekenhuizen die veel intensiever dan nu zullen samenwerken met andere zorg- en welzijnsaanbieders. Ziekenhuizen die zich – naast ziekte – ook zullen bezighouden met gezondheid, preventie en welzijn van hun patiënten (of bewoners).

Ik heb de afgelopen maanden veel lezingen gegeven over deze ontwikkelingen in het kader van het ziekenhuis van morgen. Daarnaast ben ik betrokken bij projecten op dit gebied in een aantal ziekenhuizen. Daarbij valt mij een aantal zaken op.

“Bewustwording over grote veranderingen is nodig om medewerkers voorbereid te laten zijn en ze mee te nemen in de veranderingen die al in gang gezet zijn.”

Bewustwording rond veranderingen

Er is bij veel medewerkers nog weinig bekend over toekomstige ziekenhuiszorg en wat dit betekent voor het eigen ziekenhuis of eigen werk. “Het ziekenhuis ligt toch vol”, “De vergrijzing houdt voorlopig niet op”, “Bijna al onze patiënten zijn oud, die gebruiken die nieuwe technologie niet”. Of medewerkers hebben geen drive om mee te denken over het ziekenhuis in 2025: “Dan werk ik er toch niet meer”.

Bewustwording over grote veranderingen en de eerder genoemde trends ontbreekt. En die bewustwording is wel nodig – om medewerkers voorbereid te laten zijn en ook om ze mee te nemen in de veranderingen die al in gang gezet zijn: het ziekenhuis van morgen is aan het gebeuren!

Innovaties delen binnen ziekenhuizen

Ten tweede valt op dat elk ziekenhuis – in meer of in minder mate – wel innoveert, maar dat de artsen, verpleging en andere medewerkers vaak geen weet hebben van deze innovaties (in pilot, proeftuin of al ‘geïmplementeerd’). Ofwel de ene afdeling in het ziekenhuis weet niet wat de andere afdeling doet.

Dit is jammer, omdat bekendheid en successen en ook lessen vanuit mislukkingen, een enorme drive kunnen zijn voor anderen om ook aan de slag te gaan met (dezelfde) innovatie. Nodig om energie te krijgen en te laten zien dat innoveren niet bedreigend is, maar juist een kans.

“Opvallend is dat lang niet alle artsen betrokken zijn bij vernieuwing op hun eigen vakgebied. Ik hoor artsen te vaak zeggen dat het wel los zal lopen.”

Betrokkenheid bij innovaties op het vakgebied

Ten derde is opvallend dat lang niet alle artsen betrokken zijn bij vernieuwing op hun eigen vakgebied. Ik hoor artsen te vaak zeggen dat het wel los zal lopen. Hoe kan het dat bijvoorbeeld niet alle radiologen bezig zijn met de toekomst van hun vakgebied dat door Artificial Intelligence echt anders zal worden?

Natuurlijk, mijn opmerkingen gelden niet voor lang niet alle artsen en ziekenhuizen. Er gebeurt op veel plekken van alles en er zijn ziekenhuizen die heel concreet bezig met de toekomstvisie die verder weg ligt dan de komende vier jaar. En dat is maar goed ook, omdat de ziekenhuiszorg vandaag al moet werken aan de zorg van de toekomst.

Begin met bewustwording

Er is veel te doen: hoe cliché ook, de verandering die gaat komen is groot. Bewustwording daarvan en starten met experimenteren en leren is nodig! Hoe? Start met bewustwording over de toekomst, organiseer een inspiratieweek, stimuleer artsen en verpleegkundigen om zelf kleine innovaties op te pakken, deel successen, investeer in wendbaar worden. Laat het ziekenhuis van morgen je niet overkomen!

Deze blog verscheen ook in Zorgvisie.