Onderzoek het ziekenhuis van morgen, editie 2

Bouw vandaag aan het ziekenhuis van Morgen

In 2018 publiceerde Morgens het onderzoek ‘Het ziekenhuis van morgen‘. Vijf jaar na onze eerste publicatie ervaren ziekenhuizen sterk toenemende druk op zorgkwaliteit. Vergrijzing, een tekort aan zorgprofessionals en een groeiende vraag naar zorg zijn de oorzaak. Ziekenhuizen voelen nu meer dan ooit de urgentie om zich voor te bereiden op de toekomst. Hoewel het Integraal Zorgakkoord (IZA) richting biedt, is het duidelijk dat verdere vernieuwing noodzakelijk is.

Drie toekomstbeelden

In deze editie schetsen we drie toekomstbeelden voor het ziekenhuis van morgen. Elk met unieke kenmerken en consequenties. In het eerste toekomstbeeld belichten we wat er kan gebeuren als we niets veranderen en afstevenen op een zorginfarct. Vervolgens presenteren we twee alternatieve toekomstbeelden: een waar volledig is ingezet op digitalisering (maximaal digitaal) en een waar volledig is ingezet op samenwerking tussen ziekenhuizen en andere zorgorganisaties in de regio (gezondheidsecosysteem).

Toekomstbeeld 1 Zorginfarct

Ziekenhuizen lopen achter op andere sectoren in de digitale transformatie. Financiële kwesties, trage ICT-systemen, verouderde huisvesting en een schrijnend tekort aan gekwalificeerd personeel veroorzaken ernstige uitdagingen voor de gezondheidszorgsector. Het zorgaanbod is verarmd en versnipperd. De informatie-uitwisseling stagneert, patiënten ervaren lange wachttijden en de kansen op het ontvangen van goede zorg zijn niet gelijk verdeeld in de samenleving. Zorginstellingen en professionals worstelen om het hoofd boven water te houden. Goede zorg is voornamelijk beschikbaar voor de rijken.

Toekomstbeeld 2 Maximaal digitaal

Maximaal digitaal maakt gezondheidszorg 24/7 voor iedereen toegankelijk. Zorg is door de inzet van technologie persoonlijk, makkelijk en efficiënt. Software is intuïtief en gebruiksvriendelijk en elke stukje data draagt bij aan het verlichten en verbeteren van de zorg. Technologie en geavanceerde algoritmes detecteren ziektes vroegtijdig, voorspellen ziekteverloop en bieden patiënten optimale ondersteuning met gepersonaliseerde zorg. AI en robots verlichten de administratieve lasten door repetitieve taken en administratieve werkzaamheden over te nemen. Zo maakt speech-to-text toetsenborden overbodig en stellen Large Language Models behandelplannen op. Gegevensuitwisseling verloopt soepel en eenvoudig, de privacy is gewaarborgd en regels vormen geen beperkende factor. Technologie laat alle ruimte aan de zorgprofessionals om persoonlijke aandacht aan patiënten te geven. Zorgprofessionals ervaren ademruimte, zijn tevreden en hebben een prettige werkomgeving.

Toekomstbeeld 3 Gezondheidsecosysteem

Patiënten hebben via multidisciplinaire gezondheidscentra snel en gemakkelijk toegang tot geïntegreerde zorg in de wijk. De traditionele grote ziekenhuisgebouwen zijn getransformeerd tot compacte instituten die zich richten op specifieke interventies. De (hoog)complexe zorg in Nederland is strategisch geconcentreerd op enkele locaties. Zorg is verankerd in de gemeenschap en zorgspecialisten zijn pas in latere stadia van het ziekteproces nodig. Essentiële ketenpartners wisselen gegevens eenvoudig uit. De gezondheidszorg is betaalbaar en toegankelijk. Het financiële systeem is niet langer gedreven door productie. Medewerkers werken transmuraal aan geïntegreerde zorgpaden, met de nadruk op kwaliteit van leven, een gezonde levensstijl en een duurzame toekomst voor komende generaties.

De uitdagingen voor het ziekenhuis van morgen

Per toekomstbeeld gaan we dieper in op de impact die het kan hebben op patiënten, het proces van diagnostiek en behandeling, en op zorgprofessionals en organisaties. Tot slot behandelen we enkele belangrijke huidige uitdagingen op het gebied van personeel, samenwerking en technologie en stellen we concrete acties voor om een eerste stap te zetten op weg naar het ziekenhuis van morgen.

We willen niet volledig zijn, maar zien dit als een denkoefening. We willen prikkelen om scherper na te denken over de toekomst en hoe ziekenhuizen actief kunnen bijdragen aan het vormgeven ervan. Door keuzes te maken, te focussen, te doen, samen te werken en medewerkers te behouden. Zodat we vandaag aan de slag gaan met de uitdagingen van morgen.

Hoe het ziekenhuis van morgen eruitziet weten we niet. Een ding is zeker: morgen moet beter zijn dan vandaag.