GGZ Toen & Nu: van praten naar doen!

In 2023 spraken wij met GGZ-bestuurders Marnix de Romph, Marieke van de Ven en Dick Veluwenkamp over de uitdagingen en toekomst van de geestelijke gezondheidszorg. In dit artikel belichten we de overeenkomsten en verschillen tussen deze bestuurders, beschrijven we de drie gemeenschappelijke delers en sluiten we af met de nodige stappen en executiekracht om de belangrijkste knelpunten op te lossen.

Uitdagingen en delers in de GGZ

In de drie gesprekken bespraken we uitvoerig de grootste uitdagingen van de huidige GGZ. De veel besproken wachtlijstproblematiek, het groeiend personeelstekort in de sector en de stijgende administratieve lasten zijn slechts enkele uitgagingen. Toch kwamen er drie gemeenschappelijke delers naar voren die in de toekomst de basis zullen vormen voor werkelijke vooruitgang in de GGZ.

We beschrijven de drie gemeenschappelijke delers en sluiten af met de nodige stappen en executiekracht om de belangrijkste knelpunten op te lossen.

Drie gemeenschappelijke delers voor vooruitgang

1. Samenwerking: het fundament voor verbetering

De bestuurders benadrukken het belang van geïntegreerde zorgmodellen en regionale samenwerking, om de kwaliteit en continuïteit van zorg te verbeteren. Hoewel het Integraal Zorg Akkoord (IZA) regionale samenwerking bevordert, blijkt de praktijk weerbarstig. Marnix de Romph en Dick Veluwekamp onderstrepen de noodzaak van goede coördinatie tussen zorgaanbieders, beleidsmakers en patiëntenorganisaties. Marieke van de Ven voegt hieraan toe dat ook gezinsleden, familie en gemeenschappen betrokken moeten worden bij besluitvorming en samenwerking. Dit holistische perspectief vormt volgens hen het fundament voor verbetering in de GGZ.

2. Innovatie: de motor voor verandering

Zonder innovatie in de GGZ verandert de huidige problematiek niet. Alle drie de bestuurders zijn het erover eens dat innovatie essentieel is voor de transformatie van de GGZ. Ze benadrukken vooral het gebruik van digitale technologieën om de toegang tot zorg te verbeteren en behandelingen te vernieuwen. Daarnaast is het verbreden van perspectieven cruciaal. Door voortdurend te investeren in wetenschappelijke inzichten en (technologische) oplossingen, zowel binnen als buiten de GGZ, kan de zorgkwaliteit beter aansluiten bij de behoeften van cliënten.

3. Aanpassingsvermogen: de sleutel tot succes

Verandering brengen in een dynamische sector vraagt veel van medewerkers, GGZ-instellingen, de overheid, beleid en alle andere betrokkenen. Zoals benadrukt door Marnix, Dick en Marieke, is het vergroten van het aanpassingsvermogen binnen de gehele GGZ-sector essentieel. Om de hordes van de toekomst te nemen moeten organisaties flexibel zijn en open staan voor veranderingen. Het bouwen aan een toekomstgerichte organisatie vraagt ook om verandering naar een cultuur van voortdurende verbetering, innovatie en creativiteit. Zowel op het gebied van behandelingen als organisatorische processen.

Van praten naar doen: de Morgens aanpak

De drie bestuurders zijn het erover eens dat er binnen de GGZ behoefte is aan meer verander- en executiekracht. Wij zien die behoefte bij veel GGZ-instellingen, maar we zien ook het veel moeite kost om dit in de praktijk te brengen en tot concrete acties en resultaten te komen.

Het is nodig om meer doelgericht met elkaar aan het werk te zijn. Waarbij medewerkers aan de ene kant bezig zijn met de kwaliteit van hun werk, én nadenken hoe het morgen beter kan. Hierdoor neemt de executiekracht toe en ga je van praten naar doen!

Om strategie succesvol om te zetten naar actie, hanteren wij een Morgens aanpak met 9 onderdelen.

1. Bepaal een ‘True North’
   De organisatie heeft een aansprekende, heldere missie, visie en strategie. Daarnaast is deze visueel aantrekkelijk vormgegeven en wordt het gebruikt als kompas voor de activiteiten in de organisatie.
2. Kortcyclisch sturen
   Zorg dat kort cyclisch sturen gebruikelijk wordt in je organisatie om zo gestelde doelen te behalen. Sta hier minimaal een keer per maand bij stil, zodat je snel bij kunt sturen als dat nodig is.
3. Visueel management
   Monitor je voortgang middels visueel management! Zorg ervoor dat de status van projecten en KPI’s makkelijk beschikbaar zijn en in een oogopslag duidelijk.
4. Stand up
   Met korte, krachtige stand ups ben je in staat om dagelijks te sturen op de operatie. Hierin wordt het werk verdeeld, voortgang bewaakt en knelpunten gesignaleerd en opgepakt.
5. Prestatiesturing
   Met behulp van KPI-dashboards is jouw organisatie in staat de kwaliteit van het werk te monitoren en bespreken.
6. Verbeterdialoog
   Creëer een veilige omgeving om in alle openheid en vanuit nieuwsgierigheid met elkaar te praten over het wel of niet behalen van doelen, om daarvan te leren en verbeteren.
7. Uniforme werkwijze
   Werk waar mogelijk met duidelijke standaarden, werkafspraken en formats. Gebruik afwijkingen als signaal om te leren en verbeteren.
8. Structuur & Rollen
   Zorg voor een helder beschreven governance met bijbehorende rollen, taken en bevoegdheden. Mensen weten wat ze moeten doen.
9. Rust, reinheid, regelmaat
   Laat rust, reinheid en regelmaat heersen in de organisatie. Mensen weten wat ze moeten doen, zijn in staat vooruit te kijken en wat te doen als er knelpunten of calamiteiten zijn.

De weg naar vooruitgang in de GGZ

De gemeenschappelijke delers van samenwerking, innovatie en aanpassingsvermogen brengen ook grote uitdagingen. Juist omdat het grote uitdagingen zijn, zien we vaak dat praten de boventoon voert en de vertaling naar actie moeizaam gaat. Door bovengenoemde methodische aanpak te hanteren, zijn GGZ-instellingen in staat deze grote uitdagingen in kleinere stappen aan te gaan en meer executiekracht in de organisatie te genereren!