Actueel / Zorg

Coronalessen voor de GGZ

30-04-2020 3 minutenMark Reitsma

Op het moment dat ik deze blog schrijf zien we het aantal besmettingen en opnames op de IC’s in Nederland behoorlijk afnemen en vlakt de curve dus af. Langzaam gaat Nederland weer een beetje open. Bravo! Goed gedaan zorg, goed gedaan overheid en goed gedaan Nederland.

Onze GGZ-cliënten lijken relatief minder hard getroffen door COVID-19, als het gaat om het aantal besmettingen. De GGZ heeft de nodige maatregelen genomen maar het is niet ontaard in een crisis zoals we die zien in bijvoorbeeld de VVT-sector. We zijn er nog niet, maar ik wil voorzichtig vooruitkijken naar de lessen die we mogelijk kunnen trekken uit deze crisis. Wat kunnen we leren en waar moeten we nu op doorbouwen om de zorg straks nog beter te maken? Ik zie de volgende 4 lessen die we kunnen leren uit de coronacrisis:

1.  Digitalisering

Er is binnen de GGZ in snel tempo enorm opgeschaald in het online behandelen via e-health en beeldbellen. Video bellen en e-health toepassingen zijn nu ineens nodig om de zorg door te laten lopen en contact te houden met cliënten. Het werken op afstand is een enorme impuls voor de digitalisering van de GGZ-zorg. Een extra voordeel hierbij is dat de ambulant hulpverlener via videobellen een inkijk krijgt in de thuissituatie van de cliënt. Daarnaast zie ik binnen één van mijn opdrachten dat zorgafstemmingsgesprekken (ZAG) nu veel makkelijker en sneller georganiseerd worden door beeldbellen. We leren hieruit dat opschalen van digitale mogelijkheden snel en gemakkelijk kan. Uiteraard is videobellen niet voor alle situaties een goede vervanging, maar laten we vooral kijken naar waar het in de toekomst een passende toepassing kan zijn.

2. Herstellen doe je thuis

Het aantal verwijzingen naar de GGZ is gedaald met 30%. Cliënten maar ook hulpverleners zeggen veel afspraken af. Hierdoor ontstaat een groep cliënten die niet meer in zorg is. Een deel van deze groep wordt naar verwachting slechter en komt na de crisis waarschijnlijk weer in beeld. Er is ook een groep die, nu ze er alleen voor staan, zelfredzamer blijken dan we dachten. Ik denk dat we hieruit kunnen leren hoe belangrijk de thuissituatie is voor het herstelproces van GGZ-cliënten. Het is zaak om hen niet alleen te behandelen op de psychische aandoening, maar hen ook te helpen om hun dagelijks leven in hun thuissituatie op orde te krijgen.

3. Impuls voor eigen regie

De zorg die men gewend is, is even niet meer voor handen. Dit maakt dat de aandacht gaat naar het invullen van het dagelijks leven. Nu de GGZ-client wordt gedwongen om aandacht te hebben voor de dagelijkse structuur en hoe ze omgaan met sociale contacten, blijkt in ieder geval een deel hier prima mee op de rit blijft. Dit deel pakt regie op zijn of haar leven en we weten dat ‘eigen regie’ essentieel is voor een duurzaam herstel. De GGZ is daarmee slechts een gepaste professionele toevoeging aan het herstelproces van haar cliënten. We leren dus dat loslaten ruimte geeft voor eigen regie. Door de crisis zijn we genoodzaakt om cliënten los te laten en leren we dat dit voor een deel van onze cliënten leidt tot meer stabiliteit.

4. Samenwerking in de keten

Corona en de druk die deze pandemie op de zorg legt maakt dat we met elkaar in hetzelfde schuitje zitten. Hierdoor is samenwerking nodig binnen de gehele keten en hebben zorginstellingen elkaar hard nodig om de pandemie het hoofd te bieden. De GGZ werkt rondom corona nauw samen met ziekenhuizen en sociale opvang. De samenwerkingsverbanden zijn door de crisis veel sneller en doelmatiger tot stand gekomen dan we gewend zijn. Er is geen tijd voor bureaucratie en lange overlegrondes, maar zorginstellingen pakken door om goede zorg te blijven bieden. Laat dit een les zijn hoe makkelijk het eigenlijk kan zijn om de handen in één te slaan.

Morgen sterker dan vandaag!

Het aantal verwijzingen naar de GGZ is dus met een derde afgenomen. Een deel hiervan zal zonder GGZ-zorg verslechteren. Een ander deel komt naar verwachting beter uit de crisis doordat zij hun dagelijks leven op orde hebben gekregen, en zelfredzamer zijn dan voorheen. Daarnaast is er een groep mensen die nu dusdanig psychisch belast wordt dat zij mogelijk na de crisis aankloppen bij de GGZ. Hoe groot deze groepen zijn weet op dit moment niemand. We kunnen echter wel verwachten dat er een stroom cliënten op gang komt na de crisistijd. Het is zaak dat we goede zorg leveren en de geleerde lessen uit de crisis in de praktijk brengen. Maar wat betekent dit?

Wat mij betreft zetten we de ingezette digitalisering door en blijven we gebruikmaken van de digitale mogelijkheden die de crisis ons heeft opgeleverd. Niet afschalen, maar handhaven en opschalen waar mogelijk om de zorg doelmatig en efficiënt te maken. Daarnaast hebben we geleerd dat een stabiele sociale omgeving en eigen regie doorslaggevend kan zijn in het herstel van onze cliënten. Zelfs in crisistijd. Deze componenten moeten we nadrukkelijker een plek geven in de behandeling, zodat we maximaal bijdragen aan het herstelproces van onze cliënten. Hiermee maken we onze cliënten zelfstandig en minder afhankelijk van de zorg. Als we dan tot slot ook nog eens de aangehaalde samenwerkingsverbanden binnen de keten behouden en elkaar versterken, dan komen we als GGZ sterker uit de crisis dan dat we er ingingen. Kortom, morgen sterker dan vandaag!

Meer weten?

Wil je verder praten naar aanleiding van het lezen van dit artikel? Neem dan contact op met Mark Reitsma.

Meer lezen?

Lees meer over de ontwikkelingen in de GGZ.

Bekijk alle artikelen
Interview

GGZ in de toekomst: Mentale kracht versterken via ecosystemen

20-05-2021 5 minuten
Lees meer
Interview

“Empowerment professional cruciaal voor duurzaamheid GGZ”

09-09-2021 6 minuten
Lees meer
Artikel

Bekijk het webinar over de GGZ van Morgen

23-02-2023 2 minuten
Lees meer
Artikel

Coronalessen voor de GGZ

30-04-2020 3 minuten
Lees meer
Interview

De GGZ is van de samenleving!

02-05-2022 6 minuten
Lees meer
Interview

De GGZ van Morgen: “Op weg naar eenvoud!”

30-08-2021 5 minuten
Lees meer
Interview

De toekomst van de GGZ: echt meedoen!

02-12-2021 6 minuten
Lees meer
Event

Kijk het webinar terug over de GGZ van Morgen

08-02-2022 2 minuten
Lees meer
Artikel

Leerplatform ‘Op weg naar de GGZ van Morgen’

09-11-2022 2 minuten
Lees meer
Interview

Van behandelen en genezen naar gezondheid en herstel!

05-07-2021 5 minuten
Lees meer