Anne Landstra (RZCC) over de RSO van Morgen

Herbert Fetter en Laura Steenbrink spraken met Anne Landstra, directeur van het Regionaal Zorg Communicatie Centrum (RZCC). Het RZCC is de regionale samenwerkingsorganisatie (RSO) van zorgpartijen in de regio Zuidoost-Brabant. In dit derde interview uit de reeks schetst Anne zijn beeld van de RSO van Morgen en wat er moet gebeuren om daar te komen.

De RSO van Morgen

Dit interview maakt deel uit van een serie gesprekken met bestuurders in de zorgsector over de Regionale Samenwerkingsorganisatie (RSO) van Morgen. Hierbij kijken we zowel naar ontwikkelingen in de sector voor de komende vijf tot tien jaar als naar de situatie van vandaag, om vervolgens te bepalen wat er nodig is om van vandaag naar morgen te bewegen.

Hoe ziet de RSO van Morgen eruit?

Regionale implementatie volgens landelijke standaarden

Het versnellen van de digitalisering in de zorg is volgens Anne dé manier om de druk op de zorg te verlichten. Hij ziet hierin een essentiële rol voor de RSO van Morgen. “Landelijke standaarden voor gegevensuitwisseling zijn een onmisbare basis, maar implementatie vindt plaats in de regio. We moeten hierin grote stappen zetten, anders werkt in 2040 één op vier Nederlanders in de zorg. Dat is niet te financieren. Wij brengen zorgaanbieders in de keten samen en vertalen standaarden ook echt naar uitvoerbare oplossingen voor het veilig delen van data. De RSO zorgt ervoor dat praktische werkafspraken in regio aansluiten op de landelijke standaarden. Want juist door lokale regie en ondersteuning bewaak je het landelijke proces.’’

Meekijken bij de buren en bouwen aan een goede zorginfrastructuur

Als Anne een blik op de toekomst werpt ziet hij dat RSO’s nog veel vaker samen optrekken. “De RSO van morgen deelt kennis met andere RSO’s en brengt succesverhalen uit het land naar de eigen regio.  Als directeur van RZCC heb ik mij hard gemaakt voor de oprichting van RSO NL: de overkoepelende organisatie voor alle RSO’s. Als ik zie hoeveel kennis er nu al tussen zorgregio’s onderling wordt gedeeld is dat een mooie voorbode voor de toekomst. Daarnaast zie ik een hele belangrijke rol weggelegd voor RSO’s in het faciliteren van een goede zorginfrastructuur. Ik geloof namelijk dat het bouwen hiervan ook begint in de regio. Zowel voor data-uitwisseling tussen zorgaanbieders, als voor uitwisseling tussen zorgverleners en burgers. Samen slimme keuzes maken voor de juiste techniek en infrastructuur die ook direct geschikt is voor interregionale en landelijke uitwisseling. Elkaar helpen en intensief samenwerken met een gemeenschappelijk doel: passende en betaalbare zorg voor burgers. Dat is waar we in mijn ogen naar toe moeten.”

Gezamenlijk leveranciersmanagement met behoud van autonomie

Een uniform leveranciersmanagement is volgens Anne een andere belangrijke pijler voor de komende jaren. “Er ontstaan steeds meer leverancierstafels, waar instellingen gezamenlijk met één leverancier in gesprek gaan. Deze ontwikkeling juich ik enorm toe, want door samen op te trekken met zorgpartners in de regio is ontzettend veel winst te behalen: samen afspraken maken, centraal inkopen en voorwaarden bespreken. Hiermee gaat de kwaliteit omhoog en verkleinen we de afhankelijkheid van leveranciers. Dat is hard nodig, want die hoge afhankelijkheid of soms zelfs ‘Vendor lock-ins’ (maken een klant afhankelijk van een leverancier voor producten en diensten, omdat hij/zij niet in staat is om van leverancier te veranderen zonder substantiële omschakelingskosten of ongemak) remmen de digitalisering. De RSO van morgen kan hier perfect in faciliteren en zorgt tegelijkertijd voor het behoud van regionale autonomie. Want dat is ook belangrijk.”

Hoe ziet de RSO van vandaag eruit?

Verbinder in de regio

Een RSO is er voor zijn leden. Dit zijn de zorginstellingen in de regio. “Wij delen kennis, verbinden en ondersteunen duizenden zorgverleners. Altijd met als doel om passende en betaalbare zorg mogelijk te maken. Voor zorgaanbieders, maar uiteindelijk juist ook voor burgers. In onze regio zijn dat er alleen al meer dan 800.000, maar zorg is vaak regio-overstijgend. Wij maken ons beleid daarom niet vóór de regio, maar wel mét de regio. Een RSO is vooral een verbinder die zorgaanbieders samenbrengt, maar heeft ook expertise. Ons team bestaat voor een groot deel uit klinisch informatici. Zij weten niet alleen wat medisch specialisten nodig hebben, maar maken RZCC ook echt tot een innovatieve RSO die op de troepen vooruitloopt, bijvoorbeeld op het gebied van PGO en uitwisseling van zorgdata met burgers. Daar ben ik wel trots op.’’

Inzicht in de hele zorgketen

“Een RSO heeft een unieke en onmisbare rol doordat zij met zoveel zorgpartners in de keten contact heeft en daardoor van veel ontwikkelingen op de hoogte is. Dit maakt dat je als RSO verantwoordelijkheid kunt nemen en kritisch kunt kijken naar de projecten en diensten waarmee het verschil wordt gemaakt. Een RSO moet niet te groot zijn en focust zich op projecten en diensten waarmee zij direct veel partners in de zorgregio kan helpen. Is er bijvoorbeeld een zorgaanbieder bezig met een e-Health toepassing die enkel intern van toegevoegde waarde is, dan blijft een RSO op de achtergrond, hooguit in een adviserende rol. Zodra de eHealth toepassing in breder verband een bijdrage levert aan gegevensuitwisseling nemen wij een actieve rol in.”

Onafhankelijk

De waarde van de onafhankelijkheid die een RSO in projecten in kan nemen wordt volgens Anne nog weleens onderschat. “Wij werken aan digitaliseringsprojecten met veel deelnemende instellingen. De oplossing voor een gedeeld probleem is niet altijd direct de beste oplossing voor iedere instelling individueel. Omdat wij volledige belangeloos zijn kun je met een RSO wel tot het beste resultaat komen voor iedereen. Wij zijn de onafhankelijke partij die zowel op proces als techniek het algemeen belang bewaakt. Wanneer een oplossing voor de ene partij een 10 is en voor een ander een 5, gaan we samen op zoek naar de 7,5. Van daaruit werken we naar een 8,5 en daarna naar een 9.’’

Wat moet er (bij de RSO) veranderen om klaar te zijn voor morgen?

Autonomie afstaan bij digitaliseren

“Om klaar te zijn voor morgen en als RSO de plek in te kunnen nemen die nodig is, moeten we met zijn allen autonomie durven afstaan. Het moet de standaard worden om, juist als het gaat om digitaliseringstrategie, gezamenlijk op te trekken. VIPP-programma’s en andere landelijke programma’s worden nog regelmatig individueel opgepakt door zorginstellingen. Dat is een gemiste kans. Daarom is de ontwikkeling van goede zorginfrastructuur ook zo belangrijk. Samen met zorgverleners bouwen aan breed gedragen oplossingen voor veilige uitwisseling. We starten dit jaar echt mooie projecten met veel samenwerkende zorgorganisaties en verschillende PGO’s voor uitwisseling van data met de burger. Dat is precies waar we naar toe moeten.
Niet alleen zorgpartners in de regio, maar ook wij als RSO moeten autonomie weggeven en naar de landelijke context kijken. RSO’s kunnen namelijk nog meer van elkaar profiteren, juist omdat ze allemaal andere expertises hebben. Laten we een beetje meer vertrouwen op elkaars expertise. Gelukkig doen we dit nu al veel meer.”

Zichtbaarheid verder vergroten

De positie en rol van de RSO was in het verleden nog weleens onduidelijk, maar daar lijkt volgens Anne verandering in te komen. “We hebben ontzettend veel mooie resultaten geboekt in de regio als het gaat om het faciliteren van gegevensuitwisseling. Kijk alleen al naar de manier waarop we nu digitaal medicatie voorschrijven van tweede naar eerste lijn. We vergeten alleen weleens te laten zien welk werk we leveren en welke resultaten we samen met zorgaanbieders boeken. En dat is wel nodig om ook landelijk de erkenning en het financieel draagvlak te krijgen dat RSO’s verdienen. Gelukkig zien we nu dat RSO Nederland groeit en een betere positie verwerft. Daar groeien individuele RSO’s ook weer door. Daar hebben we ook kneiter hard voor gewerkt met elkaar en mogen we best trots op zijn.”

Blijf op de hoogte van de RSO van Morgen

Dit is het derde interview in een reeks over de regionale samenwerkingsorganisatie van Morgen.