Actueel / Overheid

Wil je als gemeente écht voor bewonersparticipatie gaan?

25-03-2021 4 minutenMark Elstgeest

Door de coronapandemie kunnen traditionele inspraakavonden voor burgers niet meer op locatie georganiseerd worden. Om geen vertraging in hun plannen op te lopen, kiezen gemeenten ervoor om online bewonersparticipatie te organiseren. En dat bevalt verrassend goed! 

De opkomst is goed en gemêleerd. Het is laagdrempelig om eraan mee te doen en er is rust om op een goede manier de plannen toe te lichten en alle sprekers aan het woord te laten komen. Ook het interactieve deel kan goed georganiseerd worden. Met digitale technieken kunnen bewoners aan het woord komen, bevraagd worden, enquêtes invullen en input leveren. Als Amsterdammer deed ik onlangs mee aan zo’n digitale bewonersavond, georganiseerd door de gemeente. Zij maakten gebruik van Mentimeter: een digitale enquête tool om de mening van deelnemers te peilen.

aanmelden bewonersavond

Digitale bewonersavond met tachtig wijkbewoners

Een van mijn collega’s, Thijs Molenaar, begeleidde kortgeleden een gesprek met bewoners tijdens een digitale bewonersavond in Arnhem. Het gesprek ging over de mogelijkheid voor een wijk om voor 2030 van het aardgas af te gaan. Er werden plenair conclusies van een wijkbrede enquête teruggekoppeld. Door de digitale participatie konden ruim tachtig wijkbewoners van diverse leeftijden en achtergronden deelnemen. In break-out groepen zijn de bewoners vervolgens in gesprek gegaan over wat zij zelf willen ondernemen om de eerste stap te zetten naar een aardgasvrij huis. De ervaring van Thijs was positief:

“De combinatie van een talkshow opstelling met gesprekken in kleine groepen zorgde voor een krachtig effect: bewoners werden meegenomen in wat de gemeente onderneemt en kunnen daar daadwerkelijk over meepraten. Met als resultaat dat bewoners zich gehoord voelen!”

Niet terugkeren naar de oude manier van werken

Als de vaccinaties afgerond zijn, zijn er waarschijnlijk een stuk minder beperkingen door Covid-19. Toch zou het jammer zijn als gemeenten dan zonder nadenken terugkeren naar de ‘oude’ manier van werken met alleen fysieke bewonersparticipatie en inspraakavonden in zaaltjes. Want eerlijk is eerlijk: deze manier van werken had ook z’n beperkingen.

Natuurlijk is er niks mis met een levendige inspraakavond met voor- en tegenstanders bij de interruptiemicrofoon en de mogelijkheid vragen uit de zaal direct te beantwoorden. Maar er zitten ook nadelen aan. De vraag is of de opkomst altijd een goede afspiegeling van de samenleving was. Mensen die niet fysiek in staat zijn te komen, worden niet gehoord. En ook voor mensen met een drukke agenda, die geen oppas hebben (ondernemers, ouders met jonge kinderen, tweeverdieners), is de fysieke inspraakavond een drempel, terwijl ze op digitale wijze juist graag meedoen.

Digitaal vaardigen zijn er in alle lagen van de samenleving

Het oude beeld van digitaal vaardigen is dat het vooral jonge hoogopgeleide mensen zijn. Dat is allang niet meer zo. Digitaal vaardigen zijn er in alle lagen, leeftijdsgroepen en wijken van de gemeente. Voor minder welgestelden is de smartphone vaak een belangrijk hulpmiddel. Ze werken vaak mobile-first. Ze doen alles op hun smartphone: bankieren, communiceren, internetten en veel meer. Juist voor mensen die slecht ter been zijn of arbeidsongeschikt, is internet het middel tegen eenzaamheid. Ze brengen veel tijd door op facebook en andere social media kanalen.

Met een hybride manier van werken bereik je iedereen

Het percentage digitaal vaardigen onder ouderen neemt snel toe. Tijdens de coronaperiode viel dit ook op in de ouderenzorg. Een opvallende conclusie was dat veel meer ouderen dan gedacht beeldzorg of digitale zorg aan konden. Het uitgangspunt moet zijn dat je in de toekomst vermoedelijk in alle hoeken van de samenleving zowel de niet digitaal vaardigen als de digitaal vaardigen terugvindt. Door verschillende vormen van bewonersparticipatie te faciliteren zorg je ervoor dat iedereen mee kan doen: door digitaal en fysiek naast elkaar te organiseren bereik je zowel de digitaal vaardigen als de niet digitaal vaardigen. Daarom is deze hybride manier van werken de toekomst: een combinatie van fysieke en digitale kanalen voor de uitwisseling tussen de gemeente en haar inwoners leidt tot meer inclusie.

Verschillende manieren om een digitale inspraakavond in te richten

Voor de korte termijn hebben veel gemeenten ervoor gekozen om met een tijdelijke vorm de traditionele inspraakavond te vervangen door een digitale. De professionaliteit waarmee dit ingericht is, wisselt sterk. Wordt de digitale inspraakavond opgenomen in een studio? Of kijken we naar de wethouder of programmaleider die ons toespreekt vanaf zijn zolderkamer in Zoom? Zijn er technische helpers om bewoners die niet kunnen inloggen te helpen? Is er de mogelijkheid om in kleine subgroepen uiteen te gaan?

Het is ook mogelijk om als gemeente een digitaal platform in te richten met de look-and-feel van de gemeente, geïntegreerd of gelinkt aan de gemeentewebsite, waar alle interactie met de bewoners plaatsvindt. Je kunt kiezen voor een partnership met een partij die ondersteunt bij de digitale bewonersparticipatie en/of dit in huis halen en een eigen studio inrichten in het gemeentehuis.

Als je zowel digitale als fysieke bewonersparticipatie aankondigt op de social media kanalen van de gemeente (zoals Instagram en Facebook), zou je weleens verrast kunnen worden door het publiek dat je weet te bereiken.

Kortom: stof tot nadenken. Allereerst om de strategie te bepalen en daarna de keuze voor de juiste inrichting.

Digitale bewonersparticipatie heeft de toekomst

Gezien de toenemende digitale vaardigheden van de samenleving, verwachten we dat digitale bewonersparticipatie ook na corona een blijvertje is. Om een goede afspiegeling van de maatschappij te bereiken is dus een hybride vorm de oplossing: een combinatie van fysieke en digitale bewonersparticipatie. Gemeenten moeten nu al beginnen met nadenken over hoe dit er post-corona uit moet gaan zien, zodat er stappen gezet kunnen worden.

Interesse?

Wil jouw gemeente online bewonersparticipatie organiseren? Wil je een strategie bedenken voor toekomstige bewonersparticipatie? Of wil je een eigen platform inrichten? Neem dan contact op met Jaleesa Goedhoop.

Artikel

Terugblik webinar Regioplan Haaglanden

07-03-2024 < 1 minuten
Lees meer
Artikel

11 lessen voor effectieve samenwerking: inzichten uit de strafrechtketen

20-02-2024 3 minuten
Lees meer
Interview

Het juiste doen voor dienstverlening kan alleen door dromen en denken te combineren

30-11-2023 7 minuten
Lees meer
Artikel

Terugblik werkplaats wendbaar en weerbaar in dienstverlening

26-09-2023 3 minuten
Lees meer