Actueel / Onderwijs
Student en werkpraktijk vinden elkaar in nieuwe hogeschool
Morgens-consultants Dennis Went en Alieke Jansen gingen in gesprek over het hbo van Morgen met Erica Schaper, voorzitter College van Bestuur van NHL Stenden Hogeschool. NHL Stenden is een nieuwe hogeschool, die is ontstaan uit de twee hogescholen NHL en Stenden. Een hogeschool met ambitie: met een innovatieve strategie professionals afleveren die aan wereldvraagstukken werken.
Erica Schaper, voorzitter College van Bestuur van NHL Stenden Hogeschool
NHL en Stenden fuseerden in 2018 met de gedachte samen sterker te staan in het tot stand brengen van kwaliteit en onderwijsvernieuwingen: sterk verankerd in de regio, maar ook met een uitgesproken internationaal profiel.
Erica Schaper verwijst als metafoor naar een beeldje van een vliegend paard met het motto ‘Fly high together’. “Met de fusie willen we niet dat de combinatie van een zwart paard en een wit paard leidt tot een nieuw zwart of wit paard. Of tot een grijs paard. We willen meer, we gaan voor het bereiken van ongekende hoogtes. Kortom, een paard dat kan vliegen. Het beeldje staat voor mij ook voor onze wereldklasse kwaliteit waar we met onze nieuwe hogeschool naar streven.” Gezamenlijk zo’n rijke leeromgeving creëren dat studenten nu en straks als professionals wereldwijde impact leveren. NHL Stenden doet dit in de vorm van een onderwijsconcept waarin de vraag van het werkveld en de leerdoelen van de student samenkomen: Design Based Education.
Facts
- Bij NHL Stenden tref je 2.000 medewerkers en 24.000 studenten; 15% daarvan komt uit het buitenland;
- NHL Stenden is een multi-campus hogeschool: de hoofdlocatie bevindt zich in Leeuwarden, maar er zijn nog zes campussen in Nederland én vier campussen in Zuid-Afrika, Bali, Qatar en Thailand;
- De 14 academies samen bieden 73 bachelors, 15 associate degrees en 17 master degrees. Daarmee biedt NHL Stenden de meeste opleidingen van alle Nederlandse hogescholen.
Waar zet NHL Stenden de komende jaren op in?
“Ons doel is het afleveren van professionals die aan wereldwijde innovatie kunnen werken. Dit willen we bereiken door een innovatieve strategie, met drie kernonderdelen:
- Vernieuwend onderwijsconcept Design Based Education;
- Internationaal multi-campus netwerk;
- Uitgebreid onderzoeksprofiel met drie zwaartepunten.”
Design Based Education – samenwerking met het werkveld
“We vinden dat het onderwijs dichter toe moet naar het werkveld en bieden daarom een rijkere leeromgeving waar onze studenten 21-centuries skills ontwikkelen. Daar hebben we een nieuwe methode voor ontwikkeld: Design Based Education. Die is gebaseerd op de ‘design thinking’-methode, waarbij je de ontwerpcyclus van een prototype ook toepast in het onderwijs. Je start met een actuele vraag uit het werkveld, waar een multidisciplinair team van studenten, docenten onderzoekers én het werkveld een innovatieve oplossing voor bedenkt.
Het gaat om iteratief leren: oplossingen worden bedacht, getoetst, geëvalueerd en doorontwikkeld. Dit zijn overigens nooit eendimensionale vragen: er zijn verschillende studenten met verschillende disciplines bij betrokken. Er komt dus altijd een écht innovatieve product of dienst uit voort. De studenten werken voor een deel in zogenaamde ateliers – multifunctionele workshopsruimtes – aan hun vraagstukken.”
“Met Design Based Education halen we automatisch het werkveld naar binnen, of gaan we zelf naar bedrijven toe.”
“Zo is ‘circulair plastic’ een voorbeeld waarbij studenten vanuit allerlei disciplines samenkomen. Denk hierbij aan chemische en mechanische opleidingen. Maar ook studenten vanuit de data science- en businesskant werken hierbij met elkaar samen.
Als onderwijsinstelling werken we intensief samen met overheden en ondernemers in al onze vestigingsregio’s. Hierbij schakelen we direct met elkaar. De directeur van het afvalbedrijf is hierin bijvoorbeeld een onmisbare schakel. Hij brengt mensen vanuit zijn eigen enthousiasme bij elkaar. Het bedrijfsleven heeft echt behoefte aan korte lijnen met ons, het onderwijs, en de overheid. We zoeken daarbij ook actief naar de verbindingen tussen onze vestigingsregio’s. Zo werkt onze hotelschool samen met verschillende partners vanuit Leeuwarden, hét centrum rondom watertechnologie, aan de Plastic Soup problematiek op Bali die veroorzaakt wordt door het toerisme.”
NHL Stenden is voortvarend gestart: “Omdat we deze onderwijsvernieuwing in gezamenlijkheid met medewerkers, docenten, onderzoekers en het werkveld hebben vormgegeven, is er veel draagvlak. We zijn in september 2018 met de eerste vijftig opleidingen gestart om Design Based Education te implementeren. Dat zijn er meer dan waar we in onze eerste plannen op ingezet hadden.” Hierna volgt een fase waarin NHL Stenden de methode zal uitrollen over alle opleidingen.
NHL Stenden gebouw Leeuwarden
Design Based Education vraagt iets anders van docenten dan regulier hbo-onderwijs: “In de nieuwe rol zijn zij veel meer een leercoach dan iemand die primair kennis overdraagt. Kennis is tegenwoordig nog maar kort ‘houdbaar’, gezien de snelheid waarmee ontwikkelingen plaatsvinden. Op de oude manier lesgeven is daarom niet meer voldoende. Natuurlijk worden er nog wel colleges gegeven; die focussen op wat studenten zelf nodig hebben om het vraagstuk op te kunnen lossen.
In onze organisatie werken we met resultaatverantwoordelijke teams. Binnen het team maken de collega’s zelf keuzes wie welke rol pakt. De ene docent voelt zich goed bij het geven van colleges, de andere docent voelt zich als een vis in het water in de ateliers waar zij studenten begeleiden bij hun leerproces.”
Internationaal multi-campusnetwerk – wereldwijde impact
NHL Stenden heeft campussen over de hele wereld. “We vinden het heel belangrijk dat studenten internationale ervaring opdoen, bijvoorbeeld met een minor op één van de buitenlandse locaties. We willen dat studenten aan wereldvraagstukken werken én werken aan hun interculturele sensitiviteit. Door deze interculturele ervaring weten onze studenten om te gaan met verschillende nationaliteiten en achtergronden. Daarom zetten we echt in op wereldwijze professionals.
Daarnaast investeren we intensief in crossovers tussen onze campussen, om zo onze impact op de regio’s waarin we gevestigd zijn te vergroten. Zo zetten we onze kennis uit Leeuwarden op het gebied van watertechnologie in op Bali, waar we werken aan het verminderen van de hoeveelheid afvalwater van hotels.”
“Studenten van nu willen het verschil kunnen maken in een maatschappelijk vraagstuk. Daar richten we ons onderwijs op in.”
Onderzoeksprofiel en keuze in onderwijsaanbod
“Op een drietal zwaartepunten binnen ons onderzoeksprofiel willen we echt impact maken in de regio. Het gaat daarbij om ‘vital regions’, ‘smart sustainable industries’ en de ‘service economy’. Focussen op deze zwaartepunten betekent keuzes maken. Waar willen we echt goed in zijn de komende jaren? Welke thema’s binnen de zwaartepunten zijn voor onze omgeving van belang? Ook dit gaat in samenspraak met het werkveld. Een volgende stap is dat we deze thema’s ook echt moeten claimen. In de profilering hebben we nog wel wat werk te doen.
Met onze lectoraten richten we ons op de drie genoemde zwaartepunten en de daarbinnen gekozen thema’s. Ook hebben we een aantal lectoraten die de effecten van onze inzet op die drie zwaartepunten onderzoeken. Zo ontwikkelen we evidence voor bijvoorbeeld Design Based Education. De drie zwaartepunten worden aangestuurd door de academiedirecteuren, waarbinnen je steeds meer overstijgende onderzoeksgroepen ziet ontstaan. Zo staan de lectoraten in nauwe verbinding met het onderwijs en onze strategieën.”
Wat zijn uitdagingen om deze strategie te bereiken?
Een wendbare organisatie
Erica erkent dat er op een aantal vlakken nog werk te doen is: “Zo vraagt Design Based Education om veel flexibiliteit van de docent en van de organisatie. Als je echt van betekenis wilt zijn voor het werkveld, kun je niet tegen een ondernemer met een vraagstuk zeggen dat hij volgend jaar september als eerste geholpen wordt.”
Niet alleen voor docenten verandert er veel, ook de ondersteunende diensten staan voor veel veranderingen. Bijvoorbeeld met betrekking tot het rooster: “Klassikaal lesgeven door een docent werkt met Design Based Education anders dan voorheen. We werken in veel grotere tijdsblokken. Tegelijkertijd zijn er nog opleidingen waar nog wel op de oude manier gewerkt wordt, we zijn niet in één keer om. Ook zijn we in het pand aan het verbouwen om ateliers te maken; die ruimtes zijn niet allemaal direct klaar. Deze hybride situatie vraagt flexibiliteit van de medewerkers.”
Het fusieproces van NHL en Stenden heeft bijgedragen aan de grote veranderingen die NHL Stenden nu meemaakt: “Daardoor zijn veel werkprocessen opnieuw ingericht. Niet alleen de inhoud van de opleidingen, maar ook zaken als het efficiënt inplannen van roosters, de communicatie rondom opleidingen en studentenbegeleiding. Dit gaf veel ruimte voor vernieuwing; daar plukken we nu de vruchten van.”
Multidisciplinaire en contextgerichte opleidingen
“Het opleidingsaanbod is een andere uitdaging. We hebben relatief veel kleine opleidingen, dat is op zichzelf geen probleem. Sommige kleine opleidingen zijn maatschappelijk zeer relevant voor de regio, zoals de opleidingen in het educatieve domein. Deze willen we behouden, maar we moeten daarbij wel blijven meebewegen met de vraag uit het werkveld.”
“Opleidingen zijn geen doel op zich, maar een consequentie van de impact die je in de regio wilt maken.”
“In ons uniek onderwijsconcept zetten we in op 21st Century Skills, zodat onze studenten weten wat ze nodig hebben in een bepaald werkveld en leren hoe ze daarin hun toegevoegde waarde kunnen leveren. Een voorbeeld is de opleiding ‘communicatie en media’: de professionals die we daar nu opleiden, zullen op veel meer strategische plekken in uiteenlopende organisaties terechtkomen. Dit raakt verschillende domeinen. Dit betekent dat multidisciplinariteit en context enorm belangrijk zijn. Als school moeten we dit kunnen faciliteren.
Ook zullen we ons als school nog meer gaan richten op ‘een leven lang leren’, bijvoorbeeld door het aanbieden van associate degrees. Dat zijn praktijkgerichte, 2-jarige opleidingen waarmee je kan doorstromen naar een hbo-opleiding. De verwachting is dat we in de toekomst steeds meer mensen doorscholen en nieuwe ontwikkelingen meegeven in veel flexibelere vormen van onderwijs. Ook proberen we steeds meer werkenden verder te ontwikkelen of te helpen aan een diploma.”