Actueel / Zorg
Gegevensuitwisseling in de zorg, het kan echt!
Het uitwisselen van gegevens in de zorg is ten tijde van de coronapandemie belangrijker dan ooit. Maar hoe pak je zo’n dergelijk traject aan? Wat zijn belangrijke succesfactoren? En niet geheel onbelangrijk: wat levert het op?
Op dinsdag 22 september vond het webinar ‘Gegevensuitwisseling in de praktijk’ plaats. Een samenwerking tussen Havenue, Morgens en HINQ. In dit artikel lees je meer over de geleerde lessen uit de proeftuin gegevensuitwisseling binnen Havenue en waarom er geen redenen (of excuses) meer zijn om niet vandaag al aan de slag te gaan met gegevensuitwisseling in de zorg.
Havenue in het kort
Een netwerk van zorg- en welzijnsorganisaties in Rotterdam, van zowel ziekenhuizen, zorginstellingen, huisartsen en welzijnspartners hebben de krachten gebundeld onder het motto: “Samen voor u, speciaal voor de (kwetsbare) oudere Rotterdammer”. Dit heeft geleid tot contouren van een integraal zorgconcept, waarbij in september 2019 een proeftuin ‘Versnelde invoering digitale gegevensuitwisseling’ is gestart, die in juli 2020 succesvol is afgerond.
Het doel van de proeftuin was om aan te tonen dat je digitale gezondheidsgegevens met behulp van zorginformatiebouwstenen (ZIB’s) van verschillende zorgorganisaties kunt uitwisselen. Aafje, Franciscus Gasthuis & Vlietland, Laurens, Lelie zorggroep en het Maasstad Ziekenhuis hebben dit laten zien met een Persoonlijke Gezondheidsomgeving (PGO). Daarnaast is het voor zorgverleners mogelijk om informatie digitaal met elkaar uit te wisselen via een zorgnetwerkomgeving (ZNO).
Digitale én organisatorische transitie
Om de zorg in Nederland betaalbaar te houden is samenwerking in de zorg in veel regio’s in versnelling gekomen. Samenwerking is nodig om een antwoord te formuleren op de steeds groter wordende kloof tussen de vraag en aanbod van zorg. Eén ding is duidelijk geworden uit de proeftuin: Kijk verder dan alleen de technische regeling, zoals deze vanuit de subsidieregeling beschreven staat. Met alleen het uitwisselen van een aantal ZIB’s kom je er niet. Deze kloof vraagt om een radicale wijziging, die een organisatorische en digitale transitie noodzakelijk maakt.
De organisatorische transitie begint met een regionale aanpak
Met één individuele zorgorganisatie kun je geen informatie uitwisselen. De toegevoegde waarde zit in de samenwerking tussen meerdere partijen. Een regionale aanpak vormt hiervoor de basis, waarbij gegevensuitwisseling geen doel op zich is, maar een middel. Het draait om het verbeteren van de kwaliteit van de zorg, door samenwerking tussen zorgprofessionals in de gehele keten. Uit onze ervaring blijkt dat een regionale aanpak bestaat uit ten minste acht succesfactoren. Wil je hier meer over weten, lees dan het artikel ‘Waarom elke zorgbestuurder nu werk moet maken van digitale gegevensuitwisseling’. Eén onderdeel lichten we hieronder uit.
Het draait om de zorg!
Naast alle aandacht voor de samenwerking is het essentieel om oog te hebben voor het zorgproces. Dat klinkt gek, maar het is heel makkelijk om er een ‘ICT feestje’ van te maken. En vergeet niet; de zorg bestaat uit een zorgverlener én een patiënt. (Als we het hebben over de patiënt, bedoelen we de patiënt of cliënt.) Betrek hen dan ook allebei!
Dit start met het analyseren van het huidige zorgproces. Wie zijn er betrokken? Wat wil de patiënt? Wie doet wat? Wie heeft welke informatie nodig? Hoe registreren de zorgverleners bepaalde gegevens? Waarom doen ze dat zo? Wat gebeurt er ook niet? Bepaal vervolgens het gewenste proces. Neem hier de patiëntreis als uitgangspunt.
Naast de zorgprocessen en -registratie is het ook belangrijk om aandacht te hebben voor de zorgprofessionals. Binnen Havenue is dit vormgegeven door de professionals actief te bevragen en te betrekken. De betrokkenheid van de zorgprofessionals is hiermee verhoogd en daarmee ook de kans van slagen van het project. En, niet geheel onbelangrijk, betrek patiënten. Je doet het immers voor de mensen. Dit geeft echt andere, bijzondere inzichten. Bijvoorbeeld hoe je bepaalde informatie uitlegt, maar ook zaken als digitale vaardigheden binnen de doelgroep.
Wat is HINQ?
De digitale zorgnetwerk coöperatie HINQ is een zorginstelling zonder winstoogmerk. Ieder lid van de digitale zorginstelling HINQ krijgt toegang tot de Zorgnetwerk Omgeving, die naadloze, digitale (regionale) netwerkzorg mogelijk maken en zorginnovaties kan versnellen. HINQ legt hiermee de juridische basis voor andere zorginstellingen/ zorgprofessionals om naadloos samen te werken en informatie uit te wisselen in zorgnetwerken en de patiënt actief bij de behandeling te betrekken.
De diensten van HINQ
HINQ biedt twee diensten, die beide gebruikt zijn binnen het Havenue traject:
- DVZA: Binnen het Medmij stelsel is HINQ gekwalificeerd als Dienst Verlener Zorg Aanbieder (DVZA) en kan medische informatie, in overeenstemming met het Medmij stelsel, aanbieden aan gekwalificeerde PGO’s. Binnen Havenue ontsloot HINQ als DVZA de Zorg Informatie Bouwstenen voor Chipsoft.
- Zorg Netwerkomgeving (ZNO): omgeving voor de zorgverleners, voor de digitale behandelrelatie met de patiënt. De ZNO biedt functies voor communicatie, zorgcoördinatie en het creëren van een integraal beeld van uw patiënt.
De digitale transitie; open systemen zijn de basis
Naast de organisatorische transitie kan je bij digitale gegevensuitwisseling niet zonder een digitale transitie. Deze wordt binnen de samenwerking bij Havenue verzorgd door HINQ. HINQ biedt als digitale zorgnetwerk coöperatie haar leden de mogelijkheid om naadloos samen te werken in regionale zorgnetwerken. Hiervoor is een interoperabiliteitsplatform ontwikkeld. (Producten, systemen of organisaties zijn interoperabel als ze zonder beperkingen samen kunnen werken.) Het platform is gebaseerd op de MedMij standaarden en uitgebreid met IHE-XDS (een infrastructuur voor het delen van medische documenten en beelden) voor uitwisseling van beelden/documenten. Het biedt een veilige omgeving voor de patiënt en het netwerk van zorgverleners, waarin de cliënt in staat is maximaal regie te nemen over zijn eigen gezondheid of ziekte, wanneer dat nodig is. Er ontstaat zo een ecosysteem voor blended care netwerkzorg, dat bijdraagt aan excellente, doelmatige en zinnige zorg in de regio.
Hoe werkt dit in de praktijk?
HINQ heeft als virtueel ziekenhuis de patiëntreis van het sub acute proces voor kwetsbare ouderen ondersteund. Zowel voor de digitale als de fysieke patiënt. De behandelrelatie tussen de patiënt (mantelzorger) en het team van zorgverleners kon veilig online gestart worden en de ZNO maakt naadloos samenwerken tussen de Havenue professionals mogelijk. Het gezamenlijke behandelplan, als output van het consult, wordt vervolgens online gedeeld met de patiënt, mantelzorger en de huisarts.
Tot slot: de lessen die we iedereen willen meegeven
Er valt veel te leren en ontdekken van een dergelijke samenwerking. Wij delen uit onze ervaring de vijf lessen voor iedereen die aan de slag gaat met gegevensuitwisseling in de praktijk.
- Vaak zijn doelstellingen technisch georiënteerd, maar hebben functioneel niet automatisch waarde voor de zorgverleners. Kijk vanuit het zorgproces en de patiëntreis naar een opdracht rond gegevensuitwisseling. Bepaal waar gegevensuitwisseling ook echt waarde gaat toevoegen.
- Een PGO kan het uitwisselen van informatie tussen zorgverleners niet vervangen. Zorg ervoor dat zorgverleners ook eenvoudig en tijdig over alle benodigde informatie beschikken.
- Richt processen in op zowel mensen, zorgprofessionals en patiënten, mét en zonder digitale vaardigheden en/of PGO.
- Werk Agile, vooral in een project waar bijna alles nog uitgedacht moet worden.
- Nodig alle betrokken leveranciers uit aan tafel en bepaal gezamenlijk wat nodig en mogelijk is.
Meer weten?
Heb je het webinar gemist of wil je meer informatie? Wil je elf ook aan de slag met gegevensuitwisseling of een stap verderzetten? Neem vrijblijvend contact op met Herbert Fetter of Hans Niendieker via hans.niendieker@hinq.nl.