Gegevensuitwisseling gaat niet vanzelf

Digitale gegevensuitwisseling is belangrijk voor zorgorganisaties. Zodat zorgorganisaties onderling beter samenwerken en zodat zowel zorgverlener als patiënt/cliënt een completer beeld hebben van diens gezondheid. Maar dit gaat niet vanzelf. Dit vraagt om gedragsverandering in je organisatie, integratie in het zorgproces en samenwerking, zowel binnen je organisatie als tussen zorgverleners. Welke keuzes moet je maken en hoe pak je het aan?

Het belang van meer digitale gegevensuitwisseling

De zorg verandert. Organisaties registreren steeds meer gegevens over zorg, begeleiding, behandeling of ondersteuning van een individuele burger (cliënt of patiënt). Een goede vastlegging is van belang, zodat collega’s die de zorg overnemen het werk goed voortzetten. En er ontstaat een nog betere samenwerking als het mogelijk is deze gegevens uit te wisselen tussen zorgprofessionals binnen én buiten de eigen organisatie. Dit vergroot ook de veiligheid.

Als je gegevens digitaal kunt uitwisselen, kan je ook de burger meer betrekken en eigen regie geven op zijn zorgproces. Een beter geïnformeerde burger zorgt ervoor dat de zorgprofessional betere zorg biedt en er een relevanter gesprek ontstaat met de cliënt of patiënt. Een burger kan zijn zorggegevens digitaal inzien via een portaal van de zorgaanbieder, maar ook in een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO).

Persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO)

In een persoonlijke gezondheidsomgeving kunnen patiënten en/of cliënten hun gegevens van verschillende zorgverleners verzamelen en opslaan. Denk aan gegevens uit de medische en verpleegkundige zorg, medicatie of onderzoeksuitslagen. Gegevens die zorgverleners nu in het elektronisch zorgdossier vastleggen. Deze gegevens kunnen zij straks delen met de persoonlijke gezondheidsomgeving van de burger en andersom. Daarnaast kunnen de gegevens die de burger verzamelt, uitgewisseld worden met het elektronisch zorgdossier van de zorgverleners.

Samenwerking en gedragsverandering

Volgens Morgens komt waardevolle gegevensuitwisseling alleen tot stand als er goed wordt samengewerkt, binnen en tussen organisaties, om die uitwisseling tot stand te brengen. Er worden landelijke afspraken gemaakt over de taal en techniek van de uitwisseling om ervoor te zorgen dat die gegevens ook echt heen en weer kunnen gaan.

Nu lijkt de uitwisseling van digitale gegevens misschien een ICT-project, maar het is onderdeel van een grotere veranderopgave. Het begint bij het digitaal registreren van zorggegevens, eenmalig, juist en tijdig, aan de bron. Aanpassing van je processen, maar ook het opleiden van de zorgprofessionals is noodzakelijk. Dit betekent een gedragsverandering, maar ook het nadenken hoe je dit integreert in je zorgproces op zo’n manier dat het waarde toevoegt. Medewerkers hebben elkaar nodig om tot zo’n verandering te komen. Zo moet je met elkaar (inclusief de patiënt en/of cliënt) bepalen wat het doel is van gegevensuitwisseling en zorgen dat iedereen ‘digivaardig’ genoeg is.

Gegevensuitwisseling voorbereiden

Maak als organisatie de keuze hoe je aan de slag wil. Zo kun je meedoen in één van de subsidieregelingen die het ministerie van VWS heeft gepubliceerd. Je kunt bijvoorbeeld meedoen in een van de Versnellingsprogramma’s Informatie-uitwisseling tussen Patiënt en Professional (VIPP). Een andere optie is aansluiten bij een van de initiatieven die in jouw regio al gaande zijn.

De vervolgvraag is de volgorde van het digitaal maken van gegevens. Zet je in op persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGO) of is een portaal voldoende? En hoe ga je dit binnen je organisatie vormgeven, met welke betrokkenen?

Implementatie vormgeven

Na het maken van keuzes en het verzamelen van de betrokkenen, is het tijd om écht aan de slag te gaan met de uitwisseling. Denk hierbij aan het betrekken en bewust maken van medewerkers en patiënten of cliënten. Start een proeftuin of pilot om stap voor stap tot digitale gegevensuitwisseling te komen. Werk daarnaast aan het geschikt maken van de ICT-systemen voor uitwisseling met andere systemen.

Hoe kan Morgens helpen

Er wordt in Nederland in veel regio’s en zorgorganisaties samengewerkt aan gegevensuitwisseling: binnen diverse VIPP-regelingen, proeftuinen, pilots en livegangen gaan steeds meer zorginstellingen aan de slag.

Morgens biedt bij de genoemde fasen en stappen ondersteuning, zoals:

• Projectleiding: we bereiden een traject rond gegevensuitwisseling voor en voeren het uit. Denk hierbij aan een proeftuin, pilot, deelname aan VIPP-regeling of PGO-implementatie. Hierbij staan zowel de veranderopgave als de mens die de opgave moet realiseren centraal;
• Implementatie advies: we leveren advies op het gebied van implementatie (in regio’s), verzorgen het leveranciersmanagement of geven trainingen en workshops om medewerkers te betrekken en op te leiden;
• Visievorming: we begeleiden organisaties/regio’s bij het bepalen van hun doel van gegevensuitwisseling en hoe ze hierbij kunnen samenwerken met andere organisaties.

Onze consultants hebben, naast kennis van het MedMij-stelsel, ook ervaring met de implementatie van gegevensuitwisseling in onder andere de volgende opdrachten:

• Proeftuin VIPP InZicht (Havenue)
• Regionaal advies / implementatie begeleiding (OPEN, MedMij)
• Scholingsprogramma (OPEN)
• Gegevensuitwisseling binnen EU-verband (PIEZO)