Actueel

Belemmeringen bij Lean Transities: “Dit gaat niet werken”

08-01-2019 3 minutenEva Kromhout

Lean in het onderwijs

Overal waar wij starten met een Lean Transitie worden we enthousiast onthaald door de opdrachtgever: “Lean gaat over processen verbeteren toch? Mooi! De basis moet op orde, we willen alle processen gelijk trekken en het geheel moet veel efficiënter.”

Deze verwachting is logisch, want in een Lean organisatie streven we inderdaad naar efficiënte processen waarin maximale klantwaarde wordt geleverd, met zo min mogelijk verspillingen. Maar Lean gaat over veel meer. Het is een management filosofie, een manier van denken en doen die in alle facetten van de organisatie terugkomt.

Morgens helpt organisaties in het hoger onderwijs aan Vooruitgangskracht. Dit doen we onder andere door Lean te introduceren bij verschillende onderwijsinstellingen in Nederland. Morgens-consultants Eva Kromhout en Maarten van der Molen begeleiden verschillende projecten als Lean Consultant. In de reeks ‘Lean in het onderwijs’ bloggen zij samen over successen en uitdagingen bij Lean Transities.

Eerste euforie is weggezakt

Wanneer de eerste euforie van het starten met Lean een beetje is weggezakt, komt het besef dat een Lean Transitie niet niks is. Het is veel meer dan een weekstart houden en wat A3 plannen opstellen. Het is een gedragsverandering. En gedragsverandering is lastig.

We merken dat mensen op dat moment onzeker worden over het ingeslagen pad en daarbij het einddoel wel in beeld hebben, maar de weg er naartoe niet kunnen overzien. En dat ze vervolgens veel belemmeringen opwerpen.

Lean Transitie belemmeringen: “Dit gaat niet werken”

Drie veel voorkomende belemmeringen

We gaan hieronder in op drie veel voorkomende belemmeringen in het onderwijs.

1. Het perfecte plaatje (bestaat niet)

“Volgens mij moeten we eerst nog wat langer nadenken en precies weten wat we willen bereiken, voordat we ergens mee beginnen”. Een veelgehoorde quote in onderwijsland en een begrijpelijke neiging. Als je niet precies weet waar je naartoe gaat, hoe weet je dan of je het goede doet? Alle details moeten bekend zijn en er moet een lijvig plan van aanpak worden geschreven. We steken daarom veel tijd in het creëren van het ‘perfecte plaatje’, voordat we daadwerkelijk beginnen.

2. Overal een project van maken

Zodra er consensus is over wat er bereikt moet worden, doet de volgende belemmering haar intrede. “Laten we er een project van maken met een projectgroep en een stuurgroep. Dan zorgen we ervoor dat over zes maanden het projectplan af is, aan het einde van het schooljaar. Dan kunnen we het volgend schooljaar implementeren.” Inmiddels verstrijkt de tijd en wordt er geen verandering bewerkstelligd, maar is iedereen wel heel druk met het schrijven van het plan en is iedereen tevreden als het plan er is. Het proces is echter niet verbeterd en inmiddels is de omgeving veranderd, zodat het plan de prullenbak in kan.

3. Dit gaat niet werken, want…

“Ik heb het te druk.” Of: “De rest van de organisatie is er niet klaar voor.” En zo kunnen we nog even doorgaan. Beren op de weg weerhouden mensen ervan om te starten en te experimenteren. Bij Morgens zijn wij ervan overtuigd dat elke medewerker twee taken heeft: het leveren van klantwaarde door je werk te doen en het continu verbeteren van de manier waarop je werkt.

‘Te druk’ kan geen argument zijn om niet te starten met verbeteren. Vaak zit er achter deze beren een andere angst, namelijk: waar word ik op afgerekend als het niet lukt? Niet echt stimulerend om gewoon te gaan starten.  

Hoe gaat het wel werken?

Voor alle drie de belemmeringen geldt: houd het klein en experimenteer! Lean gaat over experimenteren en leren in kleine stapjes. Er zijn niet zoveel beren als je denkt, je hoeft niet overal een groot jaarproject van te maken en het perfecte plaatje bestaat niet. Uiteraard is de houding van de leidinggevende belangrijk om ervoor te zorgen dat continu verbeteren gestimuleerd wordt en medewerkers niet afgerekend worden wanneer iets niet lukt.

“Houd het klein en experimenteer!”

meer over Lean Transities