Verbeterde seksuele gezondheidszorg voor bewoners COA-locaties door netwerksamenwerking
21-03-2025 3minuten
“Het team van Morgens toonde grote betrokkenheid door niet alleen de voortgang te bewaken, maar ook waardevolle inzichten te bieden in interne kansen voor het succes van het project.”
Niels Brouwer, Teamleider Professionals, Soa Aids Nederland
Soa Aids Nederland zet zich al decennia in voor het bevorderen van seksuele gezondheid en het terugdringen van hiv en andere soa’s in Nederland. In 2024 hielp Morgens bij een project gericht op nieuwkomers, specifiek op bewoners van COA-locaties. In deze case lees je wat we voor Soa Aids Nederland hebben gedaan.
Het doel was om de seksuele gezondheidszorg binnen COA-locaties te verbeteren, samenwerkingen met landelijke partners te versterken en Soa Aids Nederland verder te profileren als kennispartner. Het project combineerde behoefteonderzoek, netwerksamenwerking en strategische communicatie om duurzame verbeteringen te realiseren.
Over Soa Aids Nederland
(Stichting) Aidsfonds – Soa Aids Nederland streeft naar een wereld waar niemand meer sterft aan aids en waar mensen seksueel gezond zijn, zodat iedereen vrij en zonder angst kan liefhebben. De nationale afdeling (Soa Aids Nederland) helpt publiek en professionals in Nederland om hiv en andere soa’s succesvol te voorkomen, op te sporen en te behandelen. Samen met (medische) experts biedt Soa Aids Nederland betrouwbare informatie op maat voor professionals en voor doelgroepen die meer kans lopen op een soa. Denk aan een gids voor queer-nieuwkomers en een e-learning over het opzetten van seksuele gezondheidszorg voor migranten. Ook organiseren zij ‘The Sexy Side of the Netherlands’, waarbij MSM – en transgender vluchtelingen en asielzoekers gratis een soa- en hiv-test kunnen doen en gevaccineerd kunnen worden tegen hepatitis B in een feestelijke en informele setting.
De vraag
Soa Aids Nederland wil groepen met een grotere kans op een soa, waaronder bewoners van COA-locaties, blijvend ondersteunen in hun seksuele gezondheid. Morgens is gevraagd om inzicht te geven in de ondersteuningsbehoefte van zowel professionals als mensen die leven op een COA-locatie. Daarnaast wil Soa Aids Nederland zich verder profileren als kennispartner en samenwerken met landelijke partnerorganisaties om samen de seksuele gezondheidszorg van bewoners van COA-locaties in Nederland te verbeteren.
De aanpak
Allereerst hebben we samen met medewerkers van Soa Aids Nederland een projectgroep ingericht, omdat zij dé inhoudelijke expert zijn en we dus niet zonder hen kunnen (en willen) én omdat Morgens staat voor ‘voordoen, samendoen, zelf doen’. Vanuit Morgens leverden we twee kwartiermakers om het project van maart t/m december 2024 te begeleiden. Hierbij combineerden we onze kennis en vaardigheden op het gebied van programmamanagement, aangevuld met elementen uit het gedachtegoed van Lean en netwerksamenwerking. De inzet van liberating structures hielpen daarnaast om voortgang te boeken en de energie hoog te houden.
Het project onderscheidt drie sporen met elk hun eigen planning, activiteiten en resultaten.
Spoor 1: netwerksamenwerking ‘building the coalition’
De zorg voor bewoners van COA-locaties is anders georganiseerd dan de reguliere (publieke en seksuele) gezondheidszorg in Nederland. We hebben dit netwerk in kaart gebracht en verschillende organisaties binnen de asiel- en migratieketen actief benaderd om samen een coalition of the willing te vormen. Morgens’ ervaring met netwerksamenwerking hielp om deze groep verder vorm te geven; zo maakte we een ambitiehorizon, waren we open en transparant over de verschillende belangen van onze organisaties, leerden we elkaar beter kennen met een originele werkvorm en zetten we letterlijk een handtekening om onze intenties te bekrachtigen.
Samenwerken vraagt om blijvende investering, maar de eerste stappen zijn gezet! GZA, GGD GHOR NL, Rutgers, Pharos, GGD Gelderland-Zuid en GGD regio Utrecht (de laatste twee vanuit hun deelname aan de Landelijke Stuurgroep Aanvullende Seksuele Gezondheidszorg) hebben de intentie uitgesproken om nauwer samen te werken om de seksuele gezondheidszorg voor mensen op asielzoekerscentra te verbeteren.
“Door de begeleiding van Morgens zijn nieuwe deuren geopend en is er commitment gecreëerd voor het thema seksuele gezondheid en asielzoekers. De inzet van verschillende creatieve werkvormen waren hierin heel passend.”
Samen met Rutgers, GZA en GGD GHOR NL hebben we een behoeftepeiling uitgezet onder (GGD-)zorgprofessionals die seksuele gezondheidszorg leveren aan bewoners van asielzoekerscentra in Nederland. De resultaten van de enquêtes en verdiepende interviews geven inzicht in de knelpunten en kansen voor het verbeteren van seksuele gezondheidszorg binnen COA-locaties. Zo gaven veel respondenten aan taal- en cultuurbarrières te ervaren in het bespreekbaar maken van verschillende thema’s binnen de seksuele gezondheid.
Spoor 3: interne afstemming en externe profilering
Soa Aids Nederland voert diverse projecten en activiteiten uit gericht op asielzoekers, MSM- en transgender vluchtelingen, LHBTI, Oekraïense vluchtelingen en andere nieuwkomers. Vanuit Morgens hebben we een afdelingsoverstijgend overleg opgezet om de samenwerking tussen deze verschillende projecten te bevorderen. Medewerkers weten elkaar beter te vinden op de inhoud van hun projecten en kunnen kansen en risico’s zo beter afwegen. Door de interne afstemming treden zij ook krachtiger naar buiten als kennispartner in de seksuele gezondheidszorg voor nieuwkomers. Hiermee hebben we ook de basis gelegd voor de profilering van Soa Aids Nederland als hét kenniscentrum voor soa en hiv binnen de asiel- en migrantencontext.
De belangrijkste resultaten
De ondersteuning door Morgens heeft geleid tot een goed ingericht vervolgproject waarbij inhoud, besturing en gedrag op elkaar zijn afgestemd. Dit helpt Soa Aids Nederland om, binnen de opgerichte netwerksamenwerking, de seksuele gezondheidszorg voor bewoners van asielzoekerscentra te verbeteren. Door samenwerking met landelijke partners en een duidelijke positionering als kennispartner kan Soa Aids Nederland duurzame impact blijven maken in de toekomst. Enkele belangrijke resultaten zijn:
Inzicht in rollen, taken en verantwoordelijkheden binnen de seksuele gezondheidszorg voor bewoners op asielzoekerscentra in Nederland, waardoor er gerichter kan worden samengewerkt met relevante netwerkpartijen;
Inzicht in de behoefte van GGD en GZA- zorgprofessionals door
middel van survey en verdiepende interviews, zodat de coalitie passende interventies kan ontwikkelen;
Versterking van kennisdeling binnen Soa Aids Nederland, zodat medewerkers elkaar beter weten te vinden op de inhoud en kansen en risico’s tussen projecten kunnen afwegen;
Profilering van Soa Aids Nederland als kenniscentrum voor seksuele gezondheid binnen de asiel- en migratieketen, zodat professionals en bewoners van COA-locaties Soa Aids Nederland beter weten te vinden en zij sneller geholpen worden met hun vraag;
Formats en methodieken voor programmatisch werken en jaarplanning, zodat Soa Aids Nederland ook in 2025 zelf hiermee verder kan;
Het oprichten van de Coalitie Seksuele Gezondheid Asielzoekers, inclusief een concept activiteitenplan voor 2025 als fundament voor verdere samenwerking in 2025 en verder.
Impact: verbeterde toegang tot seksuele gezondheidszorg
Deze opdracht heeft bijgedragen aan een verbeterde toegang tot seksuele gezondheidszorg voor bewoners van COA-locaties in Nederland, doordat relevante partijen elkaar beter weten te vinden en zij inzicht hebben gekregen in de behoeften van professionals. De oprichting van de coalitie vormt de basis voor structurele samenwerking in de keten zodat de seksuele gezondheidsposities van bewoners van COA-locaties blijvend wordt versterkt.
Meer weten?
Bij Morgens geloven we dat het verbinden van mensen, processen en resultaten de sleutel is voor duurzame verandering. Dit is de kracht van onze aanpak, die Soa Aids Nederland en andere organisaties helpt voor te bereiden op toekomstige uitdagingen. Benieuwd hoe Morgens ook jouw organisatie kan ondersteunen? Neem contact op met ons.
