Quadruple Aim als hulpmiddel bij prioritering digitaliseringsprojecten in zorgregio’s

Het Quadruple Aim model kent vele toepassingen bij het verbeteren van de gezondheidszorg. Steeds meer zorginstellingen hebben het model omarmd om hun (zorg)processen te verbeteren of om het effect van interventies te beoordelen. Etienne Bordes heeft tijdens zijn masterscriptie voor Morgens onderzocht of de Quadruple Aim ook kan worden gebruikt om in regionaal verband digitaliseringsprojecten te prioriteren. In dit artikel lees je onze bevindingen en de conclusie van het onderzoek.

IZA dwingt tot keuzes maken

Vanuit het Integraal Zorg Akkoord (IZA) worden regio’s gevraagd om hun projecten met elkaar te verbinden en focus aan te brengen. Dat vraagt van deelnemende organisaties om gezamenlijk keuzes te maken en prioriteiten stellen. We hebben immers in de zorg te maken met schaarse capaciteit van mensen en middelen. Daarom is het belangrijk om projecten te selecteren die impact maken en schaalbaar zijn. Het Quadruple Aim model kan hier mogelijk bij helpen.

Zoals we in een vorig artikel hebben toegelicht, kun je met dit model zoeken naar het juiste evenwicht tussen de gezondheidsuitkomsten, de kosten van de zorg, de ervaring van zorgverleners en de ervaring van de cliënt. Morgens wilde weten hoe deze besluitvorming in de huidige praktijk verloopt, of de Quadruple Aim dit proces kan ondersteunen en welke andere factoren hierbij belangrijk zijn. Dit hebben wij verder onderzocht door elf besluitvormers uit de VVT, GGZ, ziekenhuizen en RSO’s te interviewen. Deze besluitvormers zijn actief in verschillende regio’s. Hieronder delen wij onze bevindingen.

Regionale besluitvorming is een informeel proces

Onze gesprekspartners geven aan dat besluitvorming in regionaal verband minder formeel verloopt dan dat doorgaans het geval is binnen individuele instellingen. Interne beslissingen bij zorginstellingen worden vaak genomen aan de hand van business cases met risico-, kosten- en batenanalyses. In regionaal verband worden echter niet altijd business cases opgesteld en worden besluiten vaak minder feitelijk onderbouwd. Dit roept de vraag op welke overwegingen een rol spelen in de besluitvorming.

Huidige toepassing Quadruple Aim model

Wij vroegen onze gesprekspartners in hoeverre zij de verschillende componenten van het Quadruple Aim model meenemen in regionale besluitvorming en welke andere factoren deze besluitvorming beïnvloeden. De componenten van het model worden elk anders geoperationaliseerd bij beslissingen:

• De gezondheidsuitkomsten worden niet volledig gemeten of gespecificeerd, maar er wordt aangenomen dat deze stijgen. Er wordt weinig op data gestuurd omdat metingen veelal ontastbaar zijn.
• De zorgkosten die een project bespaart ten opzichte van de status quo worden niet altijd duidelijk in kaart gebracht. Er worden kosten berekend en geschat voor een project, maar ze worden niet geconcretiseerd in relatie tot investeringen en baten op lange termijn.
• De zorgverlenerervaring wordt meegenomen. Onder andere CMIO’s en CNIO’s zorgen ervoor dat zaken als werkdruk en gebruikerservaring zijn geborgd bij besluiten. Daarnaast zijn ze erg betrokken bij regionale besluiten zolang de volle agenda’s het toelaten.
• De cliëntervaring wordt vaak niet meegenomen omdat bij veel regionale projecten de cliënt geen eindgebruiker is. Als de cliënt wél zelf gebruik maakt van de technologie – zoals bij een PGO – wordt gebruiksvriendelijkheid en veiligheid meegenomen door cliëntenraden te raadplegen.

Digitale strategie ontbreekt in Quadruple Aim model

Onze gesprekspartners geven aan meerwaarde te zien in Quadruple Aim als model om impact te bepalen bij regionale besluitvorming omtrent digitale transformatieprojecten. Als de componenten van het model concreet worden gemaakt en bijvoorbeeld scores worden toegekend, kunnen projecten doelmatiger worden geprioriteerd. Maar bij regionale besluitvorming spelen niet alleen de componenten van de Quadruple Aim een rol. Welke projecten prioriteit krijgen hangt ook af van de digitale strategie van de deelnemende zorginstellingen. Zijn die voldoende met elkaar in lijn? Hebben partijen dezelfde plannen en prioriteiten? Ten slotte speelt mee of er toereikende financiering is voor de periode van het project. Wanneer voor een specifiek project bijvoorbeeld subsidiegelden beschikbaar zijn, kan dit een reden zijn om een project nu voorrang te geven.

Quadruple Aim is goed bruikbaar, maar heeft aanvulling nodig

De conclusie van het onderzoek is dat Quadruple Aim een hulpmiddel is om (digitaliserings)projecten te prioriteren in regionale samenwerkingen. Impliciet gebeurt dit ook al, maar de volgende stap is om de componenten van het model explicieter te maken. Op deze manier kan de keuze voor projecten beter worden onderbouwd vanuit een gezamenlijk afwegingskader. Dit komt het commitment van betrokkenen ten goede. Echter, met alleen de componenten van de Quadruple Aim komen we er niet. De mate waarin individuele digitale strategieën met elkaar in lijn zijn, bepaalt evengoed waar de focus van de regio ligt.