Onderzoek ‘Het ziekenhuis van Morgen’

Hoe ziet het ziekenhuis van morgen eruit?

Morgens heeft in 2018 onderzoek gedaan naar het ziekenhuis van de toekomst. Duidelijk is dat het ziekenhuis er over tien jaar weer anders uit zal zien. Ziekenhuizen zullen zich daar nu al op moeten voorbereiden en scherp in moeten zetten op vernieuwing en innovatie. De medische wereld verandert immers in rap tempo.

We zien veel zorgorganisaties hard werken aan verbeteringen op allerlei vlakken. Het voorsorteren op grootschalige (technologische) veranderingen of – als gevolg daarvan – marktverandering, zien wij in ziekenhuizen echter nog niet altijd gebeuren. Wellicht heeft dat te maken met onbekendheid over hoe het ziekenhuis van morgen eruit ziet.

Dit was voor ons aanleiding om nader onderzoek te doen naar het ziekenhuis van morgen. We willen ziekenhuizen helpen om het beeld over het ziekenhuis van morgen te verstevigen en ervoor te zorgen dat ziekenhuizen de ontwikkelingen op dit gebied proactief tegemoet kunnen treden.

Richting geven aan de toekomst

Ons onderzoek naar het ziekenhuis van Morgen helpt organisaties om klaar te zijn voor de toekomst. Het doel van dit onderzoek is om ziekenhuizen aan het denken te zetten om richting te geven aan hun toekomst. Zodat het hen niet overkomt, want dan ben je als organisatie vaak te laat.

We zien dat dit onderzoek ziekenhuizen kan helpen bij het ontwikkelen en realiseren van hun visie. Zo begeleidden we het Bravis ziekenhuis in het traject naar hun ziekenhuis van de toekomst. Wil je weten hoe we dat deden? Lees dan de klantcase.

Wat komt er aan bod in het onderzoek naar het ziekenhuis van morgen?

In het onderzoek staan twee vragen centraal:

• Hoe ziet het ziekenhuis van morgen eruit?
• Wat kunnen ziekenhuizen nu al doen om zich hierop voor te bereiden?

Om deze twee vragen te beantwoorden, deed Morgens zowel kwalitatief als kwantitatief onderzoek bij beslissers in de zorg.

In het ziekenhuis van morgen komen zes kernthema’s terug, die in het onderzoeksrapport nader toegelicht worden. Een daarvan is de technologische ontwikkeling en de impact daarvan op data. Een tweede ontwikkeling is de komst van kleinere, maar ook minder ziekenhuizen.

Andere impactvolle thema’s betreffen het bieden van zinnige en waardevolle zorg én het realiseren van de juiste zorg op de juiste plek. Daarnaast zal er een personalisering van de zorg plaatsvinden, alsmede een afname van het aantal regels binnen de zorg. Zo zal de zorg over tien jaar op een andere manier verantwoord en gefinancierd worden.

Inzichten uit lezingen en reacties op ‘Het ziekenhuis van Morgen’

Frank van Berkel, partner bij Morgens, heeft de afgelopen jaren veel lezingen gegeven over de ontwikkelingen in het kader van ‘Het ziekenhuis van Morgen’ uit 2018. Daarnaast is hij betrokken (geweest) bij projecten op dit gebied in een aantal ziekenhuizen. Daarbij vielen hem een aantal zaken op.

“Bewustwording over grote veranderingen is nodig om medewerkers voorbereid te laten zijn en ze mee te nemen in de veranderingen die al in gang gezet zijn.”

Bewustwording rond veranderingen

“Er is bij veel medewerkers nog weinig bekend over toekomstige ziekenhuiszorg en wat dit betekent voor het eigen ziekenhuis of eigen werk: Het ziekenhuis ligt toch vol, De vergrijzing houdt voorlopig niet op, Bijna al onze patiënten zijn oud, die gebruiken die nieuwe technologie niet. Of medewerkers hebben geen drive om mee te denken over het ziekenhuis in 2025: Dan werk ik er toch niet meer.

Bewustwording over grote veranderingen en de eerder genoemde trends ontbreekt. En die bewustwording is wel nodig; om medewerkers voorbereid te laten zijn en ook om ze mee te nemen in de veranderingen die al in gang gezet zijn: het ziekenhuis van morgen is aan het gebeuren!”

Innovaties delen binnen ziekenhuizen

“Ten tweede valt op dat elk ziekenhuis – in meer of in mindere mate – wel innoveert, maar dat de artsen, verpleging en andere medewerkers vaak geen weet hebben van deze innovaties (in pilot, proeftuin of al geïmplementeerd). Ofwel de ene afdeling in het ziekenhuis weet niet wat de andere afdeling doet.

Dit is jammer, omdat bekendheid en successen en ook lessen vanuit mislukkingen, een enorme drive kunnen zijn voor anderen om ook aan de slag te gaan met (dezelfde) innovatie. Nodig om energie te krijgen en te laten zien dat innoveren niet bedreigend is, maar juist een kans.”

“Opvallend is dat lang niet alle artsen betrokken zijn bij vernieuwing op hun eigen vakgebied. Ik hoor artsen te vaak zeggen dat het wel los zal lopen.”

Betrokkenheid bij innovaties op het vakgebied

“Ten derde is opvallend dat lang niet alle artsen betrokken zijn bij vernieuwing op hun eigen vakgebied. Frank hoort artsen te vaak zeggen dat het wel los zal lopen. Hoe kan het dat bijvoorbeeld niet alle radiologen bezig zijn met de toekomst van hun vakgebied dat door Artificial Intelligence echt anders zal worden?” Aldus Frank.

“Natuurlijk”, geeft Frank aan, “gelden mijn opmerkingen lang niet voor alle artsen en ziekenhuizen. Er gebeurt op veel plekken van alles en er zijn ziekenhuizen die heel concreet bezig met de toekomstvisie die verder weg ligt dan de komende vier jaar. En dat is maar goed ook, omdat de ziekenhuiszorg vandaag al moet werken aan de zorg van de toekomst.”

Tot slot vroegen wij deelnemers aan een seminar (2018) over het ziekenhuis van Morgen om hun reactie:

“We zullen als ziekenhuis keuzes moeten maken en vast moeten stellen waar onze kracht ligt. We hebben vandaag gezien dat er invullingen denkbaar én haalbaar zijn voor het ziekenhuis van Morgen. Dit is iets waar de sector echt bij gediend is.”