Blended care bij GGZ in stroomversnelling door coronacrisis

De GGZ heeft noodgedwongen door de coronacrisis pas echt goed kennisgemaakt met digitaal behandelen. Behandelaren zien de eerste positieve effecten van de combinatie tussen face-to-face behandelingen en digitale behandelvormen. In deze blog roep ik de sector op gebruik te maken van het momentum en voor te sorteren op een blijvende cultuurverandering.

Het afgelopen half jaar was ik vanuit Morgens interim-manager bedrijfsvoering bij Mentrum, onderdeel van Arkin. Mijn opdracht was om de bedrijfsvoering stabiel te houden en de eerste implementatiestappen te zetten in de programmalijn waardegedreven zorg. Ik was amper een maand binnen toen de coronacrisis uitbrak. Het stabiel houden van de bedrijfsvoering was door de crisis een behoorlijke kluif. Het was een bijzondere periode. In no-time hebben we een crisisorganisatie opgezet en met man en macht geprobeerd de zorg draaiende houden voor kwetsbare en crisisgevoelige cliënten.

Mentrum Arkin

Aanpassen voor teams

Ik gaf leiding aan twee teams, de VIP-Teams. VIP staat voor Vroeg Interventie Psychose en deze teams dragen zorg voor jongvolwassenen met een eerste psychose in Amsterdam. De VIP-teams werken volgens de ACT-methodiek en bieden geïntegreerde behandeling en begeleiding op psychiatrisch, sociaal, medisch, financieel en maatschappelijk vlak. De geïntegreerde behandelmethode vertaalt zich in intensieve begeleiding waar de cliënt afhankelijk van de fase van zijn/haar behandelproces ongeveer één keer per week gezien wordt. Toen de crisis in maart in volle hevigheid uitbrak moesten we de behandelmethodiek volledig omgooien. Dit vroeg om een behoorlijke dosis aanpassingsvermogen van de teams. Het geldende protocol werd namelijk: ‘face-to- face’ als het moet en digitaal als het kan. Een totale cultuuromslag voor de GGZ, maar niemand kon er omheen.

Katalysator voor digitaal behandelen

De inperkende maatregelen bleken een katalysator voor het vormgeven van digitaal behandelen. Jarenlang is de GGZ bezig geweest met een omslag naar digitaal behandelen. Het lukte echter nooit om dit echt goed van de grond te krijgen. Nu werd de sector geforceerd een omslag te maken en kreeg het de mogelijkheid zonder overgeprotocolleerde uitgeschreven werkprocessen gewoon eens ervaring op te doen.
De eerste positieve effecten die de behandelaren zagen waren:

Minder reistijd, waardoor er meer tijd is voor het leveren van zorg
Laagdrempeliger en intensiever contact met de behandelaar
Het uitbreiden van het behandelaanbod door flexibiliteit van behandelaren
Makkelijker contact leggen met ketenpartners

Naast de ervaringen bij Mentrum blijkt uit onderzoek ook nog eens dat een ‘blended care model’, waarin face-to-face contact gecombineerd wordt met digitale behandelvormen, betere zorg oplevert en kostenefficiënter is. Blended care kan daarmee dus ook oplossingen bieden voor de meer langdurige problemen waar de GGZ mee te kampen heeft, zoals lange wachtlijsten en personeelstekorten.

Gebruik maken van het momentum

Door de coronacrisis is digitaal behandelen in de gehele GGZ in een stroomversnelling gekomen. Blended care is vooralsnog het nieuwe normaal. Nu is het zaak om gebruik te maken van het momentum en de verandering door te ontwikkelen. Daarbij is het van belang dat de organisatie de omslag naar blended care ook na de crisis daadwerkelijk gaat benaderen als een cultuurverandering.
Om succesvolle cultuurverandering te realiseren naar een blended care model is het belangrijk om met de volgende aspecten rekening te houden:

Houd het urgentiebesef vast ook na de coronacrisis
De neiging is vaak om na een crisis terug te vallen in oude patronen en te vervallen in de waan van de dag. Juist op dat moment is van belang dat er aandacht is voor de urgentie van een cultuurverandering. Faciliteer en organiseer het gesprek met professionals over de nut en noodzaak.
Creëer als organisatie een duidelijke visie op blended care
Een duidelijke visie zorgt voor helderheid bij medewerkers. Het neerzetten van een visie vraagt om inspirerend leiderschap. Daarnaast vraagt het ook om de visie vaak, krachtig en overtuigend te communiceren.
Zorg voor draagvlak bij behandelaren en blijf communiceren over het ‘waarom’
Het eerste advies dat ik kreeg bij mijn start in de GGZ was: ‘Leg behandelaren uit waarom je iets doet anders gooien ze de kont tegen de krib’. Een les die niet alleen van toepassing is binnen de GGZ natuurlijk. Zonder dat professionals het waarom begrijpen achter de cultuurverandering zal het nooit een succes worden. Draagvlak creëer je door het waarom goed uit te leggen en resultaten en successen zichtbaar te maken.
Bestendig de cultuurverandering blijvend in de organisatie
Om een cultuurverandering te bestendigen is het van belang dat er blijvend geëvalueerd en verbeterd wordt. Alleen op die manier zorg je voor een goede borging in de organisatie.

Interesse?

Wil jij een succesvolle cultuurverandering vormgeven naar een blended care model en wil je van gedachte wisselen over de implementatie hiervan bij jouw GGZ-instelling? Neem dan contact op met Annouck de Boer of Mark Reitsma, telefoon 071-3313640. Benieuwd naar andere coronalessen in de GGZ? Lees dan deze blog van mijn collega Mark Reitsma.

Meer over digitalisering in de zorg