Cases / Overheid

Regionale samenwerking met gemeente Amsterdam in Regio Deal ZaanIJ

30-08-2021 3 minuten

In december 2019 startten de gemeenten Amsterdam, Zaanstad, Oostzaan en de provincie Noord-Holland de Regio Deal ZaanIJ. Een netwerksamenwerking tussen de gemeenten en de provincie, maar ook met het Rijk. Door in gezamenlijkheid te werken, zijn deze ‘Regiopartners’ in staat om opgaven effectief aan te pakken. Peter-August Keur van Morgens werkte het afgelopen jaar namens de gemeente Amsterdam aan het organiseren van de regionale samenwerking rond deze opgaven.

De Regio Deal ZaanIJ kent drie pijlers: leefkwaliteit en groen, ontplooiingskansen en ondermijning. De opgaven kennen een gemeente-overstijgend karakter en spelen aan de randen van de gemeentegrenzen. De Regio Deal omvat onder meer de wijken Tuindorp Oostzaan, Molenwijk (Amsterdam), Poelenburg en Peldersveld (Zaanstad).

De vraag

De gemeente Amsterdam zocht een projectenmanager om ervoor te zorgen dat de gemeente Amsterdam, met name Stadsdeel Noord, klaar is om de samenwerking met de Regiopartners aan te gaan. Dit betekent dat de gemeente Amsterdam ondersteuning zocht om haar eigen interne stakeholders, de reeds lopende projecten en nog op te starten initiatieven te verbinden met de Regio Deal ZaanIJ, waar dat relevant is. Om er zo voor te zorgen dat de Regio Deal versterkend werkt en aanvullend is op de initiatieven die Amsterdam al ontplooit.

Regio Deal ZaanIJ

Door middel van Regio Deals pakken het Rijk, regionale overheden, bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties gezamenlijk regionale opgaven aan. Het is een instrument om uiteenlopende opgaven aan te pakken, zoals het verzilveren van de groeipotenties van regio’s, het wegwerken van sociaal-economische achterstanden, het faciliteren van transities (bijvoorbeeld naar een andere economische structuur of verduurzaming), of het verbeteren van de fysieke leefomgeving. Een Regio Deal is een samenwerking tussen Rijk en regio om de kracht van de regio te versterken.

De ambitie van de Regio Deal ZaanIJ is om de brede welvaart van vier wijken rondom de Noorder IJplas te versterken. Het gaat om de wijken Tuindorp Oostzaan, Molenwijk (Amsterdam-Noord) en Poelenburg en Peldersveld (Zaanstad). Het gebied waar de opgave zich voordoet ligt in de Metropoolregio Amsterdam.

Leefkwaliteit en groen

De regiopartners wensten een manier om de coördinatie van de pijler ‘Leefkwaliteit en groen’ in te vullen. Van de drie pijlers in deze Regio Deal is dit de pijler waar de meeste ruimte is om te komen tot een concretere invulling. De invulling van de andere pijlers is met het sluiten van de deal voor een groot deel vastgelegd.

In de pijler ‘Leefkwaliteit en Groen’ moeten de volgende onderdelen in samenwerking worden geconcretiseerd en uitgevoerd:

  • Een programma ‘Groen en sociaal’;
  • Een natuurinclusieve aanleg van de Dam-tot-dam fietsverbinding tussen de gemeenten Amsterdam en Zaanstad;
  • Een ‘ontwerpend onderzoek’ met als onderwerp de fysieke inrichting van de regio, met aandacht voor onder andere een betere stedelijke-landschappelijke verbinding zodat inwoners meer en makkelijker kunnen verblijven in het groen.

De rol van Morgens

Door de kennis van – en ervaring met – netwerksamenwerking heeft de consultant van Morgens direct een begin gemaakt met het ondersteunen van deze samenwerking. We weten welke prioriteiten we moeten stellen. Ook gebruiken we bijvoorbeeld digitale hulpmiddelen als Mural om maandelijks met de belangrijkste stakeholders ‘om tafel’ te gaan. Het overleg heeft een vaste structuur, waarmee we ieders gelijke inbreng borgen.

Deelnemers geven structureel aan dat zij met meer energie de digitale bijeenkomst verlaten. Ook is er altijd aandacht voor verdere persoonlijke kennismaking. Een factor die van extra belang is tijdens de corona-pandemie. Netwerksamenwerking is gebaat bij goede persoonlijke relaties tussen de stakeholders. Door zo te overleggen heeft Morgens dit mogelijk gemaakt. Uit onderzoek blijkt dat deze wijze van (digitaal) samenwerken uniek is voor de Regio Deals.

De aanpak

Deze opdracht speelt in een dynamische omgeving. Er is sprake van samenwerking tussen drie bestuurslagen (gemeente, provincie en Rijk). Ook zijn er veel lokale en regionale ontwikkelingen die de Regio Deal ZaanIJ raken of beïnvloeden. Daarnaast vindt sturing op de realisatie van de doelen van de Regio Deal niet plaats via traditionele hiërarchische lijnen, zoals die er zijn binnen een enkele organisatie, maar via een tweemaandelijks ‘Regionaal Directeurenoverleg’. Tijdens het uitvoeren van deze opdracht spelen we daar voortdurend op in.

Deze aanpak is tot stand gekomen op basis van onze kennis van en ervaring met netwerksamenwerking. Dat maakt dat de aanpak zich laat uitleggen aan de hand van drie kritische succesfactoren voor deze netwerksamenwerking:

Succesfactor 1: urgentie

Eerst werkte de consultant van Morgens samen met de ambtelijk opdrachtgever aan het vergroten van de urgentie bij de relevante stakeholders. We deden dat onder meer door twee sessies te houden met het bestuur. Daar is bijvoorbeeld (opnieuw) uitgesproken wanneer de Regio Deal een succes is voor het bestuur. Ook is actief een netwerk opgebouwd binnen de gemeente Amsterdam en de Regio-partners om scherp in beeld te brengen wat er speelt en waar de Regio Deal versterkend werkt.

Succesfactor 2: structuur

Parallel aan het vergroten van de urgentie, hebben we structuur aangebracht in de samenwerking en de governance. Dit geldt met name voor de coördinatie van de pijler Leefkwaliteit en Groen. Daar is een werkgroep gestart die maandelijks online bijeenkomt. Hierbij maken we gebruik van Mural en hanteren we een standaard werkwijze die we hebben vastgelegd in een zogenaamde ‘referentiekaart’. Op die manier is voor alle deelnemers het doel van de werkgroep helder, net als hun rol binnen die werkgroep. Een bijzondere rol is er voor de gebiedsmakelaars en wijkadviseur: zij zorgen ervoor dat de dingen die we doen in het kader van de Regio Deal, ook daadwerkelijk aansluiten op de actuele behoeften van de inwoners in de wijken (alignment van de Regio Deal).

Succesfactor 3: klein naar groot

Tot slot hebben we in de Regio Deal voortdurend aandacht voor kleine en merkbare effecten op de dagelijkse leefomgeving van inwoners. Door op zichtbare plekken en momenten te investeren in de buurt, laten we zien dat we werken aan het vergroten van de brede welvaart in deze wijken. Bijvoorbeeld door het vergroenen van schoolpleinen in Amsterdam Noord-West en het starten van Gezond Natuurwandelen in Poelenburg-Peldersveld.

Het resultaat

Het resultaat tot nu is een goede, positieve positionering van de Regio Deal ten opzichte van de relevante reeds lopende initiatieven in de gemeente Amsterdam. Daarnaast is er helderheid in de wijze waarop we pijler 1 (leefkwaliteit en groen) concretiseren en uitvoeren (governance). Ook is er een werkwijze ontstaan waarmee we borgen dat de Regio Deal voorziet in behoeften van inwoners.

Wat betreft tastbare resultaten, zijn er schoolpleinen vergroend, hebben we meer tuinen laten meedoen aan ‘tegels eruit, groen erin’ en vinden er maandelijks wandelingen plaats.

Meer weten?

Wil je meer weten over deze opdracht of ben je benieuwd wat Morgens voor jouw gemeente kan betekenen? Neem dan contact op met Peter-August Keur.

E-mail

keur@morgens.nl

Send an E-mail

Telefoon

06 - 47147316

Call this number