Actueel / Overheid
Een brug slaan tussen wij en zij
SCP: meningsverschillen over maatschappelijke kwesties nemen toe
Uit het rapport ‘Burgerperspectieven 2019’ van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat driekwart van de Nederlanders vindt dat de meningsverschillen over maatschappelijke kwesties in Nederland toenemen. Ze wijten de toenemende polarisatie aan de mentaliteit in de samenleving, maar vooral aan de media en dan met name de nieuwe media, zegt het SCP. Hoe sla je een brug?
Tegenstellingen zien we elke dag: op het gebied van het klimaat, de politiek, Nederlandse tradities of tussen arm en rijk. Toch zorgen deze tegenstellingen voor een schijnbare orde en veiligheid. Mensen hebben van nature de neiging om te denken in hokjes, een in-groep en een out-groep, om ergens bij te horen. Met wie kunnen ze zich identificeren.
Wij-zij op de werkvloer
Het wij-zij denken is een verschijnsel dat zich ook in organisaties vaak voordoet. In opdrachten komen wij het in verschillende vormen tegen. ‘Wij’ van de werkvloer tegenover ‘zij’ van het management, ‘wij’ van de lokale vestiging tegenover ‘zij’ van het hoofdkantoor. Of het nou ging over de tegenstellingen tussen medisch specialisten en ondersteunende diensten bij ziekenhuizen, de verschillen tussen de verbrandings- en de recyclingtak van een afvalverwerker of de afstand tussen de Rechtspraak en ketenpartijen. Bij de Rechtspraak hoorden wij bijvoorbeeld: ‘wij’, werkzaam in de rechtbank die met de voeten in de klei staan tegenover ‘zij’ van het veranderprogramma, die te ver van de werkvloer afstaan.
In al mijn opdrachten zoek ik naar mogelijkheden om een brug te slaan tussen deze uitingen van wij-zij denken. Mijn uitdaging is om organisaties, teams, medewerkers in te laten zien dat er best met de andere partij te praten en samen te werken valt.
Deze wij-zij tegenstellingen zorgen voor tegenwerking, argwaan, het ontwijken van verantwoordelijkheid en belemmeren juist het broodnodige samenwerken, het samen iets oplossen, het samen aanpakken van een voor beide partijen lastige opdracht. Bij grote veranderopdrachten is een goede manier van samenwerken juist cruciaal.
De vijf frustraties van teamwork
Een herkenbare wij-zij tegenstelling in de horeca is de strijd tussen de witte (keuken) en zwarte (bediening) brigade. Alleen staat daar altijd één ding voorop, de gast! De gast mag zeker geen last hebben van deze strijd. De onderlinge strijd is nuttig om met elkaar beter te worden, om voor de gast een nog beter resultaat neer te zetten.
De vijf frustraties van teamwerk (Patrick Lencioni)
Volgens Patrick Lencioni richt een dergelijk team zich op het bereiken van collectieve resultaten. Ze hebben met elkaar een gezamenlijk doel. In Lencioni’s ‘De vijf frustraties van teamwerk’ schrijft hij dat de basis hiervoor is dat teamleden elkaar vertrouwen. Vanuit hier kunnen ze openlijk de strijd aangaan over elkaars ideeën. Wanneer dit heeft plaatsgevonden, kunnen er duidelijke beslissingen worden genomen met instemming van alle teamleden. De betrokkenheid zorgt dat teamleden elkaar aanspreken op hun verantwoordelijkheid met als doel: het bereiken van collectieve resultaten.
Door de strijd te beschouwen als een gezamenlijk probleem, kan het wij-zij denken worden tegengegaan. Hiervoor is samenwerking nodig, wat volgens Lencioni te bereiken is door het combineren van gezond verstand met een ongebruikelijke mate van discipline en vasthoudendheid.