Voorbereiden op het nieuwe normaal in de ouderenzorg

Langzaamaan worden de maatregelen om de verspreiding van het corona virus af te remmen, versoepeld. Kinderen gaan weer naar school, de kappers zijn weer open en de komende periode laten steeds meer verpleeghuizen weer bezoekers toe. De acute fase van de pandemie lijkt voorbij. Voorzichtig kunnen we in de ouderenzorg onze horizon weer wat verbreden en nadenken over hoe het ‘nieuwe normaal’ er dan uit ziet. Waar moet je als ouderenzorgorganisatie dan mee aan de slag? Twee aspecten zijn hierbij van belang:

1. Wegwerken van de achterstanden. Een groot aantal cliënten wacht op thuiszorg of een plek in het verpleeghuis maar durft nu nog niet.
2. Verduurzamen van de tijdens de crisis ingezette veranderingen.

Wegwerken van achterstanden

Op dit moment is er in veel verpleeghuizen leegstand. Enerzijds omdat zorginstellingen bewust capaciteit vrij hebben gehouden voor de opvang van coronapatiënten. Ook is het aantal nieuwe bewoners geminimaliseerd om de werkdruk niet verder te verhogen en zijn diverse welzijnsactiviteiten stopgezet om verdere verspreiding te beperken. Anderzijds bleven én blijven ouderen massaal weg uit angst om ook besmet te raken met alle gevolgen van dien. Nu Nederland zoveel mogelijk vanuit huis werkt, zijn sommige mantelzorgers flexibeler en kunnen ouderen dus met het nodige ren- en vliegwerk langer thuisblijven. Maar hoe lang houden mantelzorgers dit vol? En wat is nog verantwoord? Dit vraagt om een gewijzigde strategie vanuit de VV&T organisaties. Hoe kunnen we onze kwetsbaren in de samenleving niet alleen beschermen tegen corona maar ook tegen de gevaren die onder andere dementie met zich meebrengt? En welke geleerde lessen van de afgelopen maanden gaan daarbij helpen?

Verduurzamen van veranderingen

Nu de acute pandemie-fase in Nederland voorbij lijkt te zijn, is het tijd om te reflecteren en de balans op te maken. In deze crisis zien we een mooie kant van de zorg: daadkracht, flexibiliteit en creativiteit vieren hoogtij. Hoe kunnen we het momentum vasthouden en de doorbraken die we zien op gebieden als tele- en videobellen, monitoring op afstand, de inzet van data, de ontwikkeling van apps en regionale samenwerking een goed vervolg geven? Hoe kunnen we de ingezette veranderingen verduurzamen? Terugkijkend op de afgelopen maanden zien wij de volgende succesfactoren om te komen tot verandering:

Focus

Niet alleen binnen ouderenzorgorganisaties zelf, maar het hele land had alleen maar aandacht voor het indammen van de verspreiding van het coronavirus en het beschermen van kwetsbare burgers. Protocollen werden razendsnel aangepast, financiering werd aangepast en mensen meldden zich met duizenden tegelijkertijd aan om te komen helpen.

Gezamenlijkheid

De landelijke aanpak maakt samenwerking op allerlei niveau opeens mogelijk; muren tussen concurrerende organisaties brokkelen af en zetten gezamenlijke corona units op, delen best practices razendsnel en zetten de ene na de andere technologische ontwikkeling in.

Actiegerichtheid

Waar innovaties er voorheen maanden en soms wel jaren over deden om wijdverspreid ingezet te worden, maakt deze crisis duidelijk dat de ouderenzorg weldegelijk in staat is om nieuwe werkwijzen en technologieën te adopteren. Bedenken, uitproberen en aanpassen is de afgelopen maanden niet meer spannend en vernieuwend. Het is de nieuwe manier van werken.

Waardegedreven kiezen

Moeilijke keuzes maken is inherent aan deze crisistijd. Keuzes over welke zorg je wel of niet blijft leveren bijvoorbeeld. Dit heeft ervoor gezorgd dat alternatieve technologische hulpmiddelen die allang beschikbaar zijn, zoals videobellen met de Compaan en een elektronische medicijndispenser als de Medido, nu wel door zowel de zorgmedewerker als de cliënten omarmd worden.

Denken in mogelijkheden

‘Ja, maar’ is in de crisistijd rigoureus omgedraaid naar ‘Ja, en’. Zo zag je snel nadat bezoekers niet meer welkom waren in de verpleeghuizen initiatieven als de babbeltent en de bezoekcabine als paddenstoelen uit de grond verschenen. Weerstand aan zowel de zijde van zorgmedewerkers als bij cliënten is als sneeuw voor de zon verdwenen.

Met deze succesfactoren voor ogen adviseren wij om naast de crisisorganisatie een apart post-corona team samen te stellen. Dit team krijgt de taak om met een aantal vragen aan de slag te gaan:

• Welke innovaties zijn de afgelopen maanden ingevoerd en wat moet er gebeuren om deze veranderingen te borgen of naar een hoger niveau te brengen? Dit kan gaan over het borgen van de vernieuwing of over het vasthouden kwaliteitsverbetering. Denk hierbij bijvoorbeeld aan beeldbellen tussen een bewoner en zijn of haar familie. Waarom teruggaan naar de situatie v.C. (voor corona) als beeldbellen een aanvulling kan betekenen op de wekelijkse bezoeken n.C. (na corona)?
• Wat betekent deze crisis voor de koers en de prioriteiten van onze organisatie? Waar bijvoorbeeld eerder technologie vaak als iets ‘aardig om te hebben’ werd gezien, bleek deze zelfde technologie de afgelopen maanden vaak iets ‘wat noodzakelijk’ was om zorg überhaupt te kunnen blijven leveren. Welke technologie willen we voortaan in huis hebben en met welk doel gaan we die gebruiken?
• Zijn alle projecten van voor corona nog relevant of moeten er zaken gestopt worden in het licht van de nieuwe koers?
• Hoe houden we het positieve beeld over de ouderenzorg vast? Hoe kunnen we de verhalen uit deze periode blijven vertellen en ervoor zorgen dat niemand vergeet dat de medewerkers weldegelijk daadkrachtig, flexibiel en creatief zijn?
• Wat kunnen we doen om burgers weer het gevoel te geven dat ze veilig gebruik kunnen maken van bijvoorbeeld de thuiszorg, dagbesteding of verpleeghuiszorg?
• Verzorgenden en verpleegkundigen blijken (wederom) over een groot creatief vermogen te beschikken. Hoe kunnen we deze groep medewerkers blijven prikkelen om zich met innovatie en verbetering bezig te blijven houden?

Werkwijze

Het nieuwe normaal ontstaat waarschijnlijk met horten en stoten. Eenieder moet zijn of haar plek weer vinden, cliënten en bewoners moeten goed geïnformeerd worden en de interne organisatie moet op gang komen. Strakke, kort-cyclische operationele sturing op afdeling- en ketenniveau en onderlinge communicatie via bijvoorbeeld dagstarts kunnen hierbij helpen. Gedegen capaciteitsmanagement is nodig om reële voorspellingen te maken voor dit jaar van productie, kosten en inkomsten. Het post-corona crisisteam werkt, net als veel van de huidige corona crisisteams vanuit één digitale dan wel fysieke ruimte waar de voortgang van de projecten in samenhang met de strategische koers zichtbaar is.
Morgens ondersteunt ouderenzorgorganisaties om lessen te leren en voorbereid te zijn op de periode na corona. We kunnen daarbij onder andere de volgende activiteiten uitvoeren:

• Leiden van een post-corona team.
• Inrichten post-corona wall waar projecten in samenhang zichtbaar zijn.
• Ondersteunen bij het opstellen van de nieuwe koers.
• Ondersteunen bij het implementeren en ontwikkelen van digitale ondersteuning van de organisatie of de cliënten/bewoners.
• Bestendigen van de slagkracht: hoe blijven we ook straks elke dag vernieuwen en verbeteren.
• Duurzaamheid van digitalisering en zorg op afstand vergroten.

Meer weten?

Heb je interesse en wil je meer weten over de ondersteuning die Morgens kan bieden? Neem dan contact op met Marloes Bijl (bijl@morgens.nl, telefoon: 071 – 3313 640) of Petra van Zeeland, (vanzeeland@morgens.nl, telefoon: 071 – 3313 640).

Meer over ouderenzorg